Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Produkty oddychania tlenowego
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz etapy oddychania tlenowego w komórce.
Wskażesz, w jaki sposób można potwierdzić wydzielanie dwutlenku węgla przez kiełkujące nasiona.
Wyróżnisz substraty oraz produkty oddychania tlenowego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
ćwiczenia laboratoryjne;
praca z filmem;
prezentacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Trzy dni przed przeprowadzeniem doświadczenia uczniowie sieją nasiona rzeżuchy na wilgotnej wacie i pozostawiają je w ciepłym, nasłonecznionym miejscu.
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Produkty oddychania tlenowego”. Prosi uczniów o zapoznanie się z treściami zawartymi w sekcjach „Przeczytaj” oraz z multimedium w sekcji „Film”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
– Które organizmy mogą oddychać tlenowo? Jaki to ma związek z kiełkowaniem?
Faza realizacyjna:
Praca z e‑materiałem – prezentacja. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każdy zespół otrzymuje zagadnienia do opracowania na podstawie wiadomości zawartych w e‑materiale oraz innych źródeł:
– grupa I – glikoliza;
– grupa II – reakcja pomostowa;
– grupa III – cykl Krebsa;
– grupa IV – łańcuch oddechowy.
Uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje. Na koniec cała klasa wybiera najlepszą prezentację, tzn. taką, która w najciekawszy sposób omówiła dane zagadnienie.Praca z multimedium („Wirtualne laboratorium (WL‑l)”). Nauczyciel informuje uczniów, że w szkolnym laboratorium przeprowadzą badanie dotyczące wydzielania dwutlenku węgla przez kiełkujące nasiona rzeżuchy. Przypomina podstawowe zasady BHP. Jeśli w szkole nie ma warunków do przeprowadzenia doświadczenia, uczniowie wykonują je w wirtualnym laboratorium. Uczniowie przeprowadzają doświadczenie zgodnie z instrukcją zamieszczoną w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑l)”. Rozwiązują problem badawczy i weryfikują hipotezę; na podstawie obserwacji zapisują wyniki i wyciągają wnioski.
Praca z drugim multimedium („Film”). Uczniowie wykonują samodzielnie polecenie nr 1 do filmu (w którym mają za zadanie wyjaśnić, jaki związek chemiczny powoduje mętnienie wody wapiennej) i porównują odpowiedź z osobą z pary.
Uczniowie w parach wykonują polecenie nr 2: projektują inne doświadczenie pozwalające wykryć produkty oddychania tlenowego. Chętne zespoły przedstawiają swoje pomysły na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Klasa wspólnie wykonuje na tablicy mapę pojęć podsumowującą zajęcia.
Nauczyciel zadaje pytanie w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy przez uczniów:
– W jaki sposób można potwierdzić wydzielanie dwutlenku węgla przez kiełkujące nasiona?
Praca domowa:
Dla chętnych: Uczniowie wykonują doświadczenie zaplanowane w odpowiedzi na polecenie nr 2 do filmu.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑l)” do podsumowania lekcji.