Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Różnorodność strukturalna i czynnościowa nabłonków

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje charakterystyczne cechy budowy tkanek nabłonkowych;

• przeprowadza obserwacje wybranych tkanek nabłonkowych;

• porównuje budowę tkanek nabłonkowych;

• wykazuje związek między budową tkanki nabłonkowej a pełnioną funkcją oraz lokalizacją w organizmie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• badawcza.

Metody i techniki nauczania:

• kula śniegowa;

• analiza materiałów źródłowych;

• pogadanka.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• mapa pojęć;

• tablica interaktywna/tablica;

• mikroskopy świetlne;

• preparaty mikroskopowe różnych typów nabłonków.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” w e‑materiale.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie definicji tkanki, a następnie wybrana osoba odczytuje wstęp do e‑materiału.

2. Nauczyciel formułuje pytania problemowe: „Co się dzieje z organizmem po rozległym oparzeniu?”, „Jakie mogą być konsekwencje zaniku błony śluzowej jelit, np. po zakażeniu pasożytem?”.

3. Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów i informuje, że obecna lekcja pozwoli im na zrozumienie, jak ważną rolę odgrywają nabłonki.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy, które metodą kuli śniegowej mają za zadanie ustalić miejsca występowania nabłonków, pełnione przez nie funkcje oraz cechy budowy komórek tkanki nabłonkowej, po których można je zidentyfikować. Nauczyciel zwraca uwagę na fakt, że ta sama tkanka może pełnić różne funkcje. Objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:

   • najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać zagadnienie;

   • potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;

   • kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;

   • na koniec uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje. Uczniowie prezentują wyniki pracy i konfrontują swoje ustalenia.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by na podstawie e‑materiału sformułowali wnioski dotyczące związku budowy tkanki nabłonkowej oraz miejsca jej występowania z pełnioną funkcją. Uczniowie wykonują polecenie i zapisują wnioski w zeszycie lub w dzienniczku na platformie. Indywidualnie prezentują wyniki pracy, konfrontując je w parach. Następnie nauczyciel prosi kilka osób o odczytanie wniosków, po czym omawia poprawność sformułowań.

3. Nauczyciel czuwa nad poprawnością działań uczniów, pomaga w zidentyfikowaniu tkanek i formułowaniu wniosków.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, wykorzystując mapę pojęć, zapoznają się z różnymi kryteriami podziału tkanek nabłonkowych i wykonują polecenia.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczestników zajęć.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia od 1 do 8.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:

Nauczyciel może użyć mapy myśli do podsumowania lekcji. Można ją także wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu materiału.