SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Cechy fizyczno‑geograficzne Morza Bałtyckiego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XVI. Morze Bałtyckie i gospodarka morska Polski: środowisko przyrodnicze, wykorzystanie gospodarcze.

Uczeń:

1. przedstawia główne cechy i stan środowiska przyrodniczego Morza Bałtyckiego oraz dostrzega potrzebę jego ochrony.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia cechy charakterystyczne Bałtyku,

• charakteryzuje typy wybrzeży Morza Bałtyckiego,

• wymienia źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, drzewo decyzyjne, metody operatywne (praca z mapą, z filmem edukacyjnym i tekstem e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlas geograficzny, mapa fizyczna Europy

Materiały pomocnicze

Geografia fizyczna Polski, A. Richling, K. Ostaszewska (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

J. Kondracki, Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o analizę mapy fizycznej Europy. Uczniowie powinni uzyskać informacje na temat połączenia Bałtyku z oceanem, największych zatok, wysp itp. Chętni uczniowie podchodzą do mapy ściennej i wskazują elementy Bałtyku (cieśniny, wyspy, półwyspy itp.).

• Nauczyciel prosi o wskazanie na mapie fizycznej Europy głównych rzek wpływających do Bałtyku.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale.

• Na podstawie filmu zapisują i analizują główne parametry Bałtyku: powierzchnię, wielkość zlewiska, głębokości, średnie zasolenie i temperatury wody. Uczniowie, korzystając z atlasów geograficznych, porównują Bałtyk z Morzem Czerwonym. Dyskusja na forum klasy m.in. o przyczynach różnic w zasoleniu tych mórz; wykorzystanie mapy w e‑materiale i map w atlasie.

• Wykorzystując mapę zawartą w e‑materiale, uczniowie nazywają i wskazują główne typy wybrzeży – dyskusja na forum klasy na temat rozwoju turystyki na tych wybrzeżach i zanieczyszczenia Bałtyku. Uczniowie podają źródła zanieczyszczeń wody i wybrzeży morskich oraz lokalizują duże miasta i opisują rozwój przemysłu nad Bałtykiem (także analiza map w atlasie).

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy 5‑osobowe; rozdaje grupom arkusze papieru (mogą być ze schematem drzewa decyzyjnego) i pisaki, prosi uczniów, aby w grupach przedyskutowali problem: Czy należy nadal rozwijać turystykę i przemysł nad Bałtykiem?

• Nauczyciel prosi o wykorzystanie (przy analizie problemu) wszystkich poznanych cech fizyczno‑geograficznych Bałtyku oraz wskazanie szans i zagrożeń dla środowiska geograficznego Bałtyku, jakie przynosi rozwój turystyki (w krajach nadbałtyckich).

• Dyskutując w grupach, uczniowie zapisują warianty rozwiązania problemu; pozytywne i negatywne skutki każdego z wariantów; podejmują decyzję wynikającą z analizy problemu.

• Po zakończeniu pracy przedstawiciele grup prezentują swoje drzewa decyzyjne.

• Nauczyciel podsumowuje wnioski uczniów – możliwa dyskusja (zwłaszcza, jeżeli pojawią się różne decyzje).

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Na podstawie poznanego materiału uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału (wybrane ćwiczenia mogą stanowić pracę domową ucznia). Następuje omówienie ćwiczeń, w razie problemów nauczyciel wspiera uczniów.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Porównaj główne cechy fizyczno‑geograficzne Bałtyku z innym, dowolnie wybranym morzem śródlądowym położonym w większości na szelfie kontynentalnym.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film edukacyjny może być wstępem do lekcji o gospodarce morskiej Polski (zakres podstawowy: XVI. 2). Film edukacyjny można wykorzystać także podczas lekcji dotyczącej zróżnicowania rzeźby pobrzeża Bałtyku (zakres rozszerzony: XIII. 7).