Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Struktura genów ciągłych i podzielonych
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Opiszesz budowę genów ciągłych i określisz ich występowanie.
Opiszesz budowę genów podzielnych i wskażesz, gdzie występują.
Porównasz strukturę genów ciągłych i podzielonych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
analiza animacji;
praca z filmem;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje pytania:
– Co to są geny ciągłe i nieciągłe?
– U jakich organizmów występują?
Uzupełnia wypowiedzi uczniów, koryguje ewentualne błędy.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Animacja”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium. Uczniowie odczytują polecenie nr 1 („Na podstawie animacji scharakteryzuj pojęcie intron i ekson”) i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Praca z drugim multimedium („Film”). Uczniowie w parach opracowują odpowiedzi do polecenia nr 1 („Scharakteryzuj strukturę genów ciągłych oraz ich występowanie u organizmów, a następnie zapoznaj się z filmem zamieszczonym w poniższych »Wskazówkach i kluczach odpowiedzi« i porównaj swoją odpowiedź z wypowiedzią eksperta prof. dr. hab. Grzegorza Węgrzyna”) oraz polecenia nr 2 („Scharakteryzuj strukturę genów podzielonych oraz ich występowanie u organizmów, a następnie zapoznaj się z filmem zamieszczonym w poniższych »Wskazówkach i kluczach odpowiedzi« i porównaj swoją odpowiedź z wypowiedzią eksperta prof. dr. hab. Grzegorza Węgrzyna”). Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrane osoby odczytują swoje odpowiedzi.
Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje im arkusze papieru A1 oraz flamastry. Omawia zasady tworzenia mapy myśli: uczniowie mają na podstawie e‑materiału w graficzny sposób uporządkować oraz zapisać informacje dotyczące dotyczące budowy genów ciagłych i podzielonych. Nauczyciel kontroluje pracę grup, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości uczniów. Po upływie wyznaczonego czasu chętne osoby prezentują mapy myśli wykonane przez swoją grupę.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Introny często noszą nazwę DNA śmieciowego, które np. u człowieka stanowi około 90% genomu. Jak myślicie, jaka jest rola intronów i skąd one pochodzą?”. Uczniowie udzielają odpowiedzi, nauczyciel je uzupełnia i wyjaśnia wątpliwości.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Animacja”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.