Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.6.6

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Brot mehr als nur Grundnahrungsmittel/Chleb więcej niż tylko podstawowy produkt spożywczy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętność wyrażania swojego zdania na temat produktów spożywczych i ich znaczenia, w szczególności chleba.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, nawyki żywieniowe – w tym diety, lokale gastronomiczne);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  1. kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  2. kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  3. kompetencje cyfrowe;

  4. kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • wyjaśnia, jaką symbolikę ma chleb;

  • przeanalizuje czynniki sprawiające, że chleb jest jednym z podstawowych produktów spożywczych;

  • zbierze argumenty i sformułuje wypowiedź, dlaczego chleb może mieć inne znaczenie niż tylko kulinarne.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik do zapamiętywania nowych wyrazów i ich znaczeń – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych do uświadamiania sobie struktury języka – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia wyrazów i struktur w tekstach słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • zadawanie pytań osobom o oczekiwanych większych umiejętnościach językowych (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów),

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy nauczania:

  • podająca: pogadanka, opis, praca z źródłem drukowanym, wyjaśnienie;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), gry dydaktyczne;

  • praktyczna: metoda problemowa, burza mózgów, Think‑Pair‑Share;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca grupowa,

  • praca w parach,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium: ilustracja interaktywna,

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel poleca uczniom przyjrzenie się zdjęciu otwierającemu i opisanie go, a następnie odgadnięcie, co będzie tematem lekcji lub cytując fragment dialogu:
    “Warum arbeitest du?” – “Um mein Brot zu verdienen”, prosi ich o wyjaśnienie, jak rozumieją odpowiedź i jakie znaczenie ma w tym zwrocie wyraz Brot (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie zapoznają się z treścią tekstu źródłowego Brot und seine Symbolik. W razie konieczności korzystają z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. Nauczyciel wspiera uczniów, odpowiadając na pytania dotyczące słownictwa. Uczniowie czytając tekst, uzupełniają brakujące fragmenty z Übung 1 w części Przeczytaj.

  • Uczniowie dobierają się w pary. Każda para uczniów przygotowuje dla innej pary uczniów zestaw pytań do tekstu. Zadaniem uczniów jest udzielenie pisemnych odpowiedzi na zadane pytania. Po wykonaniu zadania listy z pytaniami „wracają” do autorów, którzy sprawdzają poprawność udzielenia odpowiedzi.

  • Następne uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 2–3 w części Przeczytaj. Uczniowie określają, czy podane w ćwiczeniu informacje są prawdziwe, czy fałszywe, pracują ze słownictwem. W tej części nauczyciel może zainicjować krótką rozmowę, która będzie stanowiła podsumowanie pracy z tekstem źródłowym. Może np. poprosić o ustne streszczenie treści tekstu lub może do tego wykorzystać Übung 4 w części Przeczytaj.

  • W kolejnym etapie uczniowie zapoznają się z treścią multimedium Brot – ein Grundnahrungsmittel (ilustracja interaktywna). Nauczyciel prosi uczniów o zwrócenie uwagi na hasła legendy do ilustracji interaktywnej i prosi ich o podanie skojarzeń z tymi hasłami oraz informacji, które ich zdaniem mogą się pod nimi kryć.

  • Następnie uczniowie analizują ilustrację, odsłuchują i czytają informacje, poznają słownictwo. Uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści ilustracji, wykorzystując do tego Übung 1‑3 w części Ilustracja interaktywna – określają, które informacje są zgodne z treścią ilustracji, pracują ze słownictwem, uzupełniają tekst odpowiednimi wyrazami.

  • W trakcie pracy uczniów z ilustracją interaktywną nauczyciel może wykorzystać metodę Think‑Pair‑Share, która polega na trzech głównych krokach:

1.      pomyśl (pracuj sam, przeczytaj, zrozum, zrób notatki);

2.     skonfrontuj swoją wiedzę i podziel się nią, pracując w parze;

3.     przedstaw wyniki swojej pracy na forum.

  • Nauczyciel prosi uczniów o krótkie podsumowanie, np. które informacje były dla nich nowe, co ich zaciekawiło. Następnie uczniowie utrwalają słownictwo i struktury leksykalne, korzystając z zadań interaktywnych.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie wyjaśniają symboliczne znaczenie chleba, opowiadają o jego symbolice dawniej i dziś, dzielą się swoimi refleksjami i przemyśleniami. Uczniowie po kolei odnoszą się do stwierdzenia, czy chleb jest tylko podstawowym produktem spożywczym i uzasadniają swoje zdanie.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapisanie (anonimowo) na karteczce swojego komentarza do zdania: Das hat mir heute zu denken gegeben ... Nauczyciel zbiera karteczki i na kolejnej lekcji odczytuje na forum klasy komentarze uczniów.

Praca domowa

Uczeń formułuje wypowiedź na temat: Chleb – więcej niż tylko produkt spożywczy?” Uczeń zapisuje swoją wypowiedź i uzasadnia swoje zdanie (Aufgabe 8 w części Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania ilustracji interaktywnej

  • Przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem, zaciekawienie tematem, odgadnięcie tematu lekcji, przypomnienie słownictwa z zakresu żywienia (rodzaje chleba, pieczywa itp.).

  • W trakcie lekcji: uczniowie mogą samodzielnie próbować opisywać poszczególne zdjęcia ilustracji, podawać własne skojarzenia oraz odnosić się do wiedzy już posiadanej w tym zakresie, do własnych doświadczeń.

  • Po lekcji: uczniowie przygotowują opis jedngo rodzaju pieczywa lub sposobu jego przygotowania (przepis kulinarny).

Słownik