Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Jednostki odległości w astronomii
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
PODSTAWA PROGRAMOWA
Zakres podstawowy: II. Ziemia we Wszechświecie: Ziemia jako planeta, następstwa ruchów Ziemi, ciała niebieskie, Układ Słoneczny, budowa Wszechświata.
Uczeń:
charakteryzuje budowę Wszechświata oraz stan jego poznania;
kształtuje wyobrażenie o ogromie i złożoności Wszechświata, obserwując ciała niebieskie na zdjęciach i mapach kosmosu, prowadzi obserwacje gwiazdozbiorów nieba północnego, dostrzega piękno i harmonię Wszechświata oraz Ziemi widzianej z kosmosu.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia i charakteryzuje jednostki stosowane do pomiaru odległości w astronomii,
podaje przykłady odległości w kosmosie,
przelicza poznane jednostki odległości.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat, metody operatywne (praca z e‑materiałem – z tekstem, audiobookiem i symulacją interaktywną)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik
Materiały pomocnicze:
E. Rybka, Astronomia ogólna, PWN, Warszawa 1978.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka na temat wielkości Wszechświata, przypomnienie teorii Wielkiego Wybuchu i rozszerzania się Wszechświata.
Następnie nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel inicjuje kolejną pogadankę. Zadaje pytania, w jaki sposób astronomowie poznają Wszechświat i jak dokonują pomiarów. Uczniowie dzielą się swoją wiedzą na ten temat.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – każda z nich na podstawie e‑materiału opracowuje informacje na temat stosowanych w astronomii jednostek do pomiaru odległości we Wszechświecie.
Uczniowie na forum klasy wymieniają się poznanymi informacjami.
Nauczyciel w razie potrzeby wspiera uczniów, wyjaśnia trudniejsze treści.
Następnie grupy otrzymują arkusz papieru, a ich zadaniem jest narysowanie na plakacie modelu Układu Słonecznego (z zastosowaniem poznanych jednostek).
Uczniowie szukają informacji o odległościach między planetami, dobierają jednostki, starają się zachować właściwe proporcje na plakacie.
Uczniowie prezentują swoje prace.
Dyskusja – czy można zachować jednolitą skalę, rysując rozmieszczenie obiektów we Wszechświecie? Czy podając odległości w Układzie Słonecznym, musimy używać parseka? Do czego potrzebny jest parsek?
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami.
Następnie nauczyciel zapoznaje uczniów z symulacją interaktywną i audiobookiem – uczniowie indywidualnie wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału.
Uczniowie omawiają wykonane ćwiczenia, zgłaszają swoje wątpliwości. Nauczyciel ocenia pracę uczniów.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.
Praca domowa
Wybierz jedną z najjaśniejszych gwiazd we Wszechświecie – określ jej położenie (np. galaktyka, gwiazdozbiór). Podaj odległości do tej gwiazdy z Ziemi i od Słońca (zastosuj poznane na lekcji jednostki).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Symulację interaktywną i audiobooka można wykorzystać na lekcjach dotyczących działu II – Ziemia we Wszechświecie, zakres podstawowy II. 1), II. 3) oraz na lekcji powtórzeniowej z działu II również w zakresie rozszerzonym.