Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Życie społeczne ssaków
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Rozróżnisz gatunki samotnicze i społeczne.
Przedstawisz zalety życia w grupie.
Określisz, czym zajmuje się socjobiologia.
Scharakteryzujesz wybrane przykłady ssaków społecznych.
Wyjaśnisz, dlaczego wiele gatunków ssaków tworzy zależności społeczne.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
burza mózgów;
praca z audiobookiem;
analiza tekstu źródłowego;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie:
– Dlaczego wiele gatunków ssaków tworzy zależności społeczne, a inne prowadzą samotny tryb życia?
Uczniowie zapisują swoje pomysły na tablicy. Nauczyciel podsumowuje burzę mózgów.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie w parach wykonują polecenie nr 2 („Scharakteryzuj dwa gatunki ssaków społecznych. W odpowiedzi odnieś się do informacji przedstawionych w audiobooku oraz własnej wiedzy”) i porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem.
Mapa myśli. Uczniowie tworzą indywidualnie mapę myśli porządkującą najważniejsze informacje zawarte w e‑materiale, wykorzystując generator w poleceniu nr 1. Wybrani uczniowie prezentują swoje mapy myśli. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 7 (dotyczące systemu społecznego tworzonego przez delfiny, odnoszące się do tekstu źródłowego) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.
Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie nr 8 („Wyjaśnij, na jakiej podstawie naukowcy wysunęli hipotezę, że społeczeństwo eusocjalne wywodzi się z altruizmu”), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.
Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście podsumowuje omówione zagadnienia.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.