Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Przykłady negatywnego oddziaływania człowieka na gleby
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa 2 (liceum)/3 (technikum)
PODSTAWA PROGRAMOWA
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XIII. Człowiek a środowisko geograficzne - konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek - środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.
Uczeń:
3) analizuje na przykładach ze świata i Polski wpływ działalności rolniczej, w tym płodozmianu i monokultury rolnej, chemizacji i mechanizacji rolnictwa, melioracji i nadmiernego wypasu zwierząt na środowisko przyrodnicze;
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
poznaje przykłady negatywnego oddziaływania człowieka na gleby,
wyjaśnia, na czym polega negatywne oddziaływania człowieka na gleby,
proponuje sposoby ograniczania negatywnego wpływu człowieka na gleby.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, flipped classroom, gamifikacji.
Formy zajęć: praca w parach/grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy.
Materiały pomocnicze
Andrzej Mocek (red.), Gleboznawstwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
Wójcik Jan (red.), Antropogeniczne zmiany środowiska przyrodniczego Ziemi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni się zapoznać z tekstem e‑materiału.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie/omówienie pojęć związanych z wpływem człowieka na gleby i degradacją gleb; pytania sprawdzające poziom wiedzy uczniów.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest udział w grze edukacyjnej.
Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).
Wyświetlenie na ekranie pytań do gry edukacyjnej; wytypowani liderzy grup udzielają odpowiedzi wg zasady określonej przez nauczyciela (ustalona kolejność odpowiedzi, zgłaszanie do każdego pytania itp.); uczniowie uzasadniają wybór wariantu odpowiedzi; po udzieleniu każdej odpowiedzi na pytanie nauczyciel w interakcji z uczniami omawia proces zmian właściwości gleb przedstawiony na zdjęciu, jego skutki i możliwości przeciwdziałania.
Podsumowanie wyników gry edukacyjnej przez nauczyciela, ewentualne uzupełnienie informacji, wskazanie zwycięskiej grupy.
Kilkuminutowa burza mózgów w grupach i dyskusja z udziałem wszystkich uczniów służąca sformułowaniu prawidłowości przebiegu procesów degradacji gleb i najważniejszych związków przyczynowo‑skutkowych; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia, zadaje pytania naprowadzające.
Podsumowanie przez nauczyciela treści prezentowanych w dyskusji.
Sporządzenie notatki w zeszycie przedmiotowym zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.
Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie wyników na forum klasy.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Praca pisemna: zidentyfikuj zmiany gleb w swojej okolicy będące efektem negatywnego oddziaływania człowieka.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafiki i zdjęcia zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z pedosferą. Uczeń może spożytkować e‑materiał do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy w domu oraz w czasie lekcji mających na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego pedosfery i ochrony środowiska.