Dla nauczyciela

Autor: Daria Reczyńska

Przedmiot: Biologia

Temat: Wirusy − historia odkrycia i właściwości

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XII. Wirusy, wiroidy, priony
1. Wirusy – pasożyty molekularne. Uczeń:
1) przedstawia budowę wirusów jako bezkomórkowych form infekcyjnych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Wymienisz najważniejsze wydarzenia związane z historią odkryć wirusów.

  • Zdefiniujesz choroby spowodowane zakażeniami wirusowymi.

  • Omówisz budowę i właściwości wirusów.

  • Wyjaśnisz, czym jest pasożytnictwo molekularne.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • odwrócona klasa;

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • dyskusja;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • praca z filmem;

  • gra dydaktyczna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • kopie artykułu nt. szczepień (zob. materiały pomocnicze).

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów w celu ustalenia definicji choroby oraz choroby zakaźnej.

  3. Uczniowie wymieniają choroby wieku dziecięcego, na które byli szczepieni lub chorowali. Na tablicy zapisują te, których czynnikiem zakaźnym były wirusy.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z filmem – wysłuchują wywiadu z ekspertem, a następnie, pracując indywidualnie, charakteryzują budowę wirusów (polecenie nr 1) oraz wyjaśniają pojęcie pasożytnictwa molekularnego (polecenie nr 2). Wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązania na forum klasy.

  2. Nauczyciel rozdaje uczniom artykuł dotyczący szczepień (zob. materiały pomocnicze). Uczniowie zapoznają się z nim, a następnie w parach dyskutują na temat konieczności szczepień, zapisując argumenty „za i przeciw”. Wybrane i chętne osoby przedstawiają swoje stanowisko na forum klasy. Nauczyciel moderuje dyskusję, następnie ją podsumowuje.

  3. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel podsumowuje lekcję, zadając następujące pytania:

  • Czy wirusy należą do materii nieożywionej? Co na to wskazuje?

  • Jakie wydarzenie zapoczątkowało rozwój wirusologii? Jak poznanie wirusów wpłynęło na zdrowie ludzi?

Praca domowa:

  • Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Marzena Trojańczyk, HPV – szczepić czy nie szczepić?, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2012, nr 93(3), s. 623–626.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Film można wykorzystać w fazie wprowadzającej do lekcji.

Sprawdź się