SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Polska Dolina Krzemowa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa II/III

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

XI. Przemysł: czynniki lokalizacji, przemysł tradycyjny i zaawansowanych technologii, deindustrializacja i reindustrializacja, struktura produkcji energii i bilans energetyczny, zmiany wykorzystania poszczególnych źródeł energii, dylematy rozwoju energetyki jądrowej.

Uczeń:

1) wyjaśnia zmieniającą się rolę czynników lokalizacji przemysłu oraz ich wpływ na rozmieszczenie i rozwój wybranych jego działów.

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

11) na podstawie źródeł weryfikuje hipotezy dotyczące perspektyw rozwoju przemysłu zaawansowanych technologii w Polsce.

Zakres rozszerzony

XI. Przemiany sektora przemysłowego i budownictwa: czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii, obszary koncentracji przemysłu, rozwój i rola budownictwa w gospodarce.

Uczeń:

1) na wybranych przykładach wykazuje różnice między czynnikami lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii oraz wyjaśnia zmiany znaczenia tych czynników w procesie rozwoju cywilizacyjnego;

2) wskazuje obszary koncentracji przemysłu (ważniejsze ośrodki przemysłowe, technopolie, okręgi) na świecie i w Polsce oraz wyjaśnia istotę i rolę klastrów w budowie gospodarki opartej na wiedzy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcie klastra przemysłowego i pokrewne terminy,

• charakteryzuje działalność klastra Doliny Lotniczej,

• przedstawia argumenty za lokalizacją klastra lotniczego w południowo‑wschodniej Polsce,

• wskazuje bariery rozwoju klastra Doliny Lotniczej w południowo‑wschodniej Polsce i określa działania służące ich przełamaniu.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, praca z e‑materiałem, burza mózgów

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, mapa Polski, atlasy geograficzne

Materiały pomocnicze

Antonowicz M., Gonsior T., Rola innowacji w procesie zakupowym przedsiębiorstw, „Handel Wewnętrzny” 2018, nr 4, t. 1, s. 17–26.

Chłodnicka H., Wpływ klastrów na rozwój gospodarki regionalnej, „Modern Management Review” 2013, t. 18, nr 20 (2), s. 17–31.

Godlewska S., Klastry jako katalizator rozwoju gospodarczego i myśli innowacyjnej, „Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie” 2014, t. 4 (33), s. 46–54.

Krannich M., Olko S., Przesłanki rozwoju inteligentnych sieci logistycznych w europejskich klastrach lotniczych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2017, z. 100, s. 195–207.

Radomska E., Ocena funkcjonowania klastra Dolina Lotnicza, „Zarządzanie Zmianami” 2011, nr 1, s. 1–23.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie do tematyki zajęć. Przypomnienie podstawowych pojęć związanych z przemysłem zaawansowanych technologii.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• W pierwszej kolejności uczniowie są proszeni o sformułowanie definicji pojęcia klaster przemysłowy. Nauczyciel naprowadza uczniów na odpowiedź, w razie konieczności wyświetla słownik z części „Przeczytaj”. Nauczyciel może również wykorzystać metodę burzy mózgów – uczniowie mogą wypisywać na tablicy skojarzenia do tego pojęcia. Nauczyciel pyta również o inne formy koncentracji przemysłu zaawansowanych technologii i o to, czym się one różnią od klastra przemysłowego. Na koniec uczniowie zapoznają się z fragmentem Kilka słów o klastrach przemysłowych w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału. W tym momencie zostaje zrealizowany 1. cel lekcji.

• Uczniowie zapoznają się z pozostałymi fragmentami sekcji „Przeczytaj”, dzięki czemu uzyskują podstawową wiedzę o klastrze Dolina Lotnicza. Korzystając z mapy Polski i atlasów geograficznych, lokalizują Dolinę Lotniczą i wskazują główne ośrodki związane z klastrem (można wykorzystać także mapę z sekcji „Przeczytaj”). Następnie opracowują w parach 3., 4. i 5. ćwiczenie interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. W ten sposób realizują 2. cel lekcji.

• Uczniowie rozwiązują wspólnie 6. i 8. ćwiczenie interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów, wyjaśnia ich wątpliwości, w tym te związane z pojęciami takimi jak Przemysł 4.0 czy specjalna strefa ekonomiczna.

• Uczniowie realizują 3. cel lekcji. Jeden z uczniów odczytuje polecenie do audiobooka zawartego w e‑materiale. Potem odbywa się wspólne odsłuchanie nagrania. Każdy z uczniów notuje w zeszycie przedmiotowym argumenty, o które został poproszony w poleceniu do audiobooka.

• Na tym etapie klasa realizuje 4. cel lekcji. Uczniowie zapoznają się z 7. ćwiczeniem interaktywnym z sekcji „Sprawdź się”. Na początku czytają tylko tekst, w którym są wskazane bariery rozwoju klastra w południowo‑wschodniej Polsce. Następnie uczniowie realizują w parach polecenie do ćwiczenia, a więc określają działania służące przełamaniu wskazanych barier. Wybrana para przedstawai wyniki swojej pracy. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję – chętni uczniowie zabierają głos.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas lekcji, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

• Nauczyciel przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Dla wszystkich: indywidualne rozwiązanie 1. i 2. ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Dla chętnych: Rozprawka na temat: „Czy bez inwestorów zagranicznych byłby obecnie możliwy rozwój klastra Dolina Lotnicza?”. Uczniowie mogą czerpać inspiracje z artykułu E. Radomskiej (zob. materiały pomocnicze).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Audiobook zawarty w e‑materiale może zostać wykorzystany podczas lekcji dotyczącej przemysłu high‑tech w Polsce i na świecie (zakres podstawowy: XI. 2). Może znaleźć zastosowanie na zajęciach poświęconych porównaniu struktury przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii (zakres rozszerzony: XI. 3).