Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Jajorodność, jajożyworodność i żyworodność
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Poznasz różnicę między jajorodnością, jajożyworodnością i żyworodnością.
Omówisz modyfikacje przebiegu inkubacji w jajorodności i ich wpływ na rozwój potomstwa.
Opiszesz znaczenie błon płodowych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
rozmowa kierowana;
mapa myśli;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Jajorodność, jajożyworodność i żyworodność”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi podopiecznych, by na podstawie przeczytanego e‑materiału i własnej wiedzy, pracując w 4‑osobowych grupach, odpowiedzieli na następujące pytania:
– Dlaczego wykształcenie błon płodowych uważa się za duże osiągnięcie ewolucyjne?
– Która gromada jako pierwsza wykształciła błony płodowe?
– Jakie znaczenie dla rozrodu mają błony płodowe?
Uczniowie mogą także wyszukać potrzebne informacje w źródłach wiedzy naukowej. Prowadzący zajęcia monitoruje pracę zespołów i udziela wskazówek, jeśli zachodzi taka potrzeba. Po wykonaniu zadania grupy przedstawiają swoje pomysły na forum klasy.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu w sekcji „Przeczytaj”, z którym mieli się zapoznać przed lekcją. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na pięcioosobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.
Praca z multimedium („Mapa myśli”). Uczniowie generują mapę myśli i uzupełniają ją o charakterystykę przebiegu rozmnażania zwierząt jajorodnych oraz struktury w nim uczestniczące. Następnie nauczyciel prosi podopiecznych, by pracując w parach, wyjaśnili, czym różni się zapłodnienie od zaplemnienia (polecenie nr 1). Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Uczniowie w parach analizują treść polecenia nr 2 („Porównaj budowę jaj zwierząt jajorodnych z budową łożyska ssaków. Wymień jedną różnicę i jedno podobieństwo między tymi strukturami”), dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:
Mapę myśli można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.