Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Jajorodność, jajożyworodność i żyworodność

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz różnicę między jajorodnością, jajożyworodnością i żyworodnością.

• Omówisz modyfikacje przebiegu inkubacji w jajorodności i ich wpływ na rozwój potomstwa.

• Opiszesz znaczenie błon płodowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• rozmowa kierowana;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Jajorodność, jajożyworodność i żyworodność”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi podopiecznych, by na podstawie przeczytanego e‑materiału i własnej wiedzy, pracując w 4‑osobowych grupach, odpowiedzieli na następujące pytania:
   – Dlaczego wykształcenie błon płodowych uważa się za duże osiągnięcie ewolucyjne?
   – Która gromada jako pierwsza wykształciła błony płodowe?
   – Jakie znaczenie dla rozrodu mają błony płodowe?
   Uczniowie mogą także wyszukać potrzebne informacje w źródłach wiedzy naukowej. Prowadzący zajęcia monitoruje pracę zespołów i udziela wskazówek, jeśli zachodzi taka potrzeba. Po wykonaniu zadania grupy przedstawiają swoje pomysły na forum klasy.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu w sekcji „Przeczytaj”, z którym mieli się zapoznać przed lekcją. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na pięcioosobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Mapa myśli”). Uczniowie generują mapę myśli i uzupełniają ją o charakterystykę przebiegu rozmnażania zwierząt jajorodnych oraz struktury w nim uczestniczące. Następnie nauczyciel prosi podopiecznych, by pracując w parach, wyjaśnili, czym różni się zapłodnienie od zaplemnienia (polecenie nr 1). Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

3. Uczniowie w parach analizują treść polecenia nr 2 („Porównaj budowę jaj zwierząt jajorodnych z budową łożyska ssaków. Wymień jedną różnicę i jedno podobieństwo między tymi strukturami”), dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:

• Mapę myśli można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.