Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Lot nad kukułczym gniazdem, czyli opowieść o pragnieniu wolności
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
analizuje powieść Kena Keseya Lot nad kukułczym gniazdem,
porównuje wymowę powieści z wymową jej wersji filmowej w reż. M. Formana,
charakteryzuje postać Wielkiej Oddziałowej,
analizuje sposób ukazania wartości uniwersalnych, np. wolności, w książce i filmie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
drama.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Lot nad kukułczym gniazdem, czyli opowieść o pragnieniu wolności”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Audiobook” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania. Przed lekcją nauczyciel organizuje wspólne oglądanie filmu w reż. Formana (np. podczas zajęć dodatkowych albo nocy filmowej) lub prosi uczniów, by zapoznali się z nim samodzielnie.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału cele zajęć i prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Co sprawiło, że M. Forman uznał książkę Keseya za świetny materiał filmowy? Jak czasy, w których żył, oraz kraj, z którego pochodził, mogły wpłynąć na jego sposób interpretacji powieści amerykańskiego pisarza?
Faza realizacyjna:
Zgodnie z tematem lekcji kluczowym pojęciem, wokół którego koncentrują się rozważania uczniów i nauczyciela, jest wolność. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję, w której uczniowie interpretują znaczenie symboliczne szpitala psychiatrycznego, postaci Wielkiej Oddziałowej, tytułu powieści. Rozwinięciem dyskusji mogą być zadania związane z audiobookiem: nauczyciel poleca uczniom wysłuchanie go i wykonanie ćw. 1 i 2 w parach. Następnie weryfikuje poprawność uczniowskich odpowiedzi.
W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie zastanawiają się nad odniesieniami do rzeczywistości społecznej i politycznej XX wieku zawartymi w książce i filmie. Pomaga im w tym mapa myśli zamieszczona w e‑materiale i pierwsze polecenie związane z nią, które wykonują indywidualnie, a następnie prezentują odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel weryfikuje poprawność wykonania zadań.
Faza podsumowująca:
W dyskusji podsumowującej nauczyciel stawia pytanie (problem) z polecenia 2 towarzyszącego mapie myśli: Indianin – morderca czy wyzwoliciel? Sformułuj ocenę postaci w formie tezy i poprzyj ją dwoma argumentami. Zilustruj je przykładami z fabuły Lotu nad kukułczym gniazdem. Pytanie to nawiązuje do kluczowego problemu rozpatrywanego podczas lekcji, czyli wolności. Uczniowie odpowiadają na nie ustnie, a notatki, które przygotują przy okazji, wykorzystają w zadaniu domowym.
Praca domowa:
W ramach zadania domowego uczniowie wykonują pisemnie polecenie 2 związane z mapą myśli.
Zadanie dodatkowe: Wybierz dowolne dzieło literackie, które zostało zekranizowane (lub odwrotnie – film był inspiracją dla powieści), dokonaj analizy porównawczej pomiędzy filmem a książką. Uzasadnij, która wersja jest według ciebie lepsza.
Materiały pomocnicze:
Wojciech Strokowski, Polonista polimedialny, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Encyklopedia kina pod red. Tadeusza Lubelskiego, Warszawa 2003.
Film Lot nad kukułczym gniazdem w reż. M. Formana.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.