Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Autoimmunizacja i choroby autoimmunizacyjne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz skutki upośledzenia odporności nabytej.

• Omówisz reakcje autoimmunizacji.

• Scharakteryzujesz choroby autoimmunizacyjne.

• Wykażesz związek pomiędzy płcią oraz czynnikami genetycznymi i środowiskowymi a występowaniem chorób autoimmunizacyjnych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z audiobookiem;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Autoimmunizacja i choroby autoimmunizacyjne”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Uczniowie z pomocą nauczyciela formułują cele lekcji oraz określają kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel inicjuje pogadankę, zadając pytanie: „Jaki jest związek pomiędzy płcią oraz czynnikami genetycznymi i środowiskowymi a występowaniem chorób autoimmunizacyjnych?”.

Faza realizacyjna:

1. Praca z audiobookiem pt. „Autoimmunizacja i choroby autoimmunizacyjne”. Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie w parach rozwiązują polecenia nr 1 („Wymień przykłady chorób autoimmunizacyjnych, podczas których produkowane są przeciwciała przeciwko antygenom występującym ogólnoustrojowo. Jak nazywa się ta grupa chorób?”) oraz 2 („Wyjaśnij znaczenie zbilansowanej diety dla zdrowia organizmu. W odpowiedzi uwzględnij spożywanie posiłków bogatych w witaminy i minerały oraz przyjmowanie mniejszych porcji jedzenia od czterech do pięciu razy dziennie”) i porównują rozwiązania z innym zespołem.

2. Uczniowie dzielą się na zespoły i na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Audiobook” układają pytania quizowe dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 9 („Określ, na czym polegają zmiany w budowie komórek podczas stwardnienia rozsianego, i podaj tego skutki”), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Uczniowie w 4‑osobowych grupach wykonują ćwiczenie nr 10 („Wyjaśnij, dlaczego nieleczona cukrzyca typu I prowadzi do zakwaszenia organizmu”), a po upływie wyznaczonego czasu dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy przez uczniów:
   – Jakie są skutki upośledzenia odporności nabytej?
   – Jakie są reakcje autoimmunizacji?

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania audiobooka:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z audiobookiem, aby przygotować się do późniejszej pracy.