Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Sposoby lokomocji zwierząt żyjących w różnych środowiskach

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
7) Poruszanie się. Uczeń:
a) przedstawia związek między środowiskiem życia a sposobem poruszania się,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Omówisz przystosowania bezkręgowców i kręgowców do poruszania się w różnych środowiskach.

  • Wykażesz związek między środowiskiem życia a sposobem poruszania się zwierząt.

  • Scharakteryzujesz różne sposoby lokomocji zwierząt.

  • Porównasz mechanizm lotu biernego i czynnego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • rozmowa kierowana;

  • praca z filmem;

  • gra dydaktyczna;

  • mapa pojęć.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Sposoby lokomocji zwierząt żyjących w różnych środowiskach”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 (w którym mają za zadanie przyporządkować prawidłowe opisy do typów poruszania się w środowisku wodnym) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu. Uczniowie interpretują ilustrację okładkową, wskazując na jej powiązania z tematem.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium („Film”). Uczniowie zapoznają się z filmem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie w parach rozwiązują polecenie nr 1 („Zapoznaj się z treścią filmu, a następnie wyjaśnij, w jaki sposób gatunki migrujące ograniczają koszty energetyczne swoich podróży.”) oraz polecenie nr 2 („Wyjaśnij przyczynę występowania opływowego kształtu ciała u zwierząt wodnych i latających oraz brak takiego kształtu u zwierząt lądowych.”). Wybrane pary przedstawiają swoje rozwiązania na forum klasy.

  2. Praca z e‑materiałem. Uczniowie dzielą się na zespoły i na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Film” układają pytania quizowe dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

  3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 6 („Wymień różnice i podobieństwa między rybami i waleniami pod względem przystosowania do poruszania się w wodzie. Wyjaśnij, dlaczego niektóre narządy ruchu są inaczej zbudowane u ryb, a inaczej u waleni, mimo że służą do tego samego celu”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.

Faza podsumowująca:

  1. Klasa wspólnie wykonuje na tablicy mapę pojęć podsumowującą zajęcia.

  2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 1, 3, 4 i 5 z sekcji „Sprawdź się”.

  2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Film” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się