Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Cywilizacyjna konsekwencja myśli Kartezjusza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dokonuje analizy fragmentów Medytacji o pierwszej filozofii oraz Rozprawy o metodzie Kartezjusza;

• wyjaśnia znaczenie formuły „myślę, więc jestem”;

• rozumie konsekwencje wynikające z założeń zawartych w stanowisku dualizmu psychofizycznego;

• wskazuje właściwości rzeczy rozciągłej i rzeczy myślącej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• film.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy umysł i ciało stanowią jedno?

Faza realizacyjna:

1. Pytanie problemowe. W zależności od stopnia przygotowania do lekcji uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” lub od razu przystępują do pracy. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jak namysł filozoficzny wpływa na rozwój cywilizacyjny? Uczniowie dzielą się wstępnie swoimi opiniami, następnie dzielą się na dwie grupy i przez kilka minut przygotowują do dyskusji. Właściwa wymiana opinii nie powinna zająć niż dziesięć minut lekcji, przy czym ostatnie dwie minuty przeznaczamy na podsumowanie dyskusji.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Film edukacyjny”. Wybrany uczeń odczytuje treść poleceń:
   – Zapoznaj się z wywiadem z prof. Janem Hartmanem, a następnie wyjaśnij, jakie były cywilizacyjne konsekwencje dualizmu Kartezjusza.
   – Jakie stosunki łączyły Kartezjusza z Kościołem Katolickim? Jakie były konsekwencje zaprezentowania przez niego swoich tez?
   Uczniowie wykonują zadanie w parach. Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.

3. Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia nr 1–6 z zakładki „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Drozdowicz Z., Kartezjusz a współczesność, Poznań 1980.

• Wolski A., Środa M., Sceptycyzm i poszukiwanie prawdy wg Kartezjusza, audycja w polskieradio.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.