Dla nauczyciela
Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch
Przedmiot: Język polski
Temat: „Szkoła cnót towarzyskich” – Teatr Narodowy w rozwoju polskiego oświecenia
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
poznaje okoliczności powstania Teatru Narodowego w Warszawie,
omawia funkcje teatru w dobie oświecenia,
analizuje fragmenty rozpraw dotyczących polskiej sceny narodowej w dobie oświecenia,
redaguje tekst o charakterze argumentacyjnym,
wyszukuje potrzebne informacje w tekstach publicystycznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Wybrany przez nauczyciela uczeń przygotowuje na podstawie informacji zawartych w e‑materiałach i ewentualnie innych źródeł krótkie wystąpienie o początkach teatru w Polsce. Pozostali uczniowie samodzielnie zapoznają się z umieszczonymi w e‑materiałach informacjami o twórcach oraz o różnych formach teatru.
Faza wprowadzająca:
Lekcja rozpoczyna się od wystąpienia wybranego wcześniej ucznia. W trakcie prezentacji pozostali uczniowie oglądają zamieszczone w e‑materiale grafiki przedstawiające kolejne etapy rozwoju Teatru Narodowego jako projektu architektonicznego, budynku. Nauczyciel komentuje wystąpienie, ewentualnie dopowiada ważne kwestie, które zostały pominięte.
Podanie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z audiobookiem poświęconym powstaniu Teatru Narodowego w Warszawie. Zapisują najważniejsze wydarzenia związane z polską sceną narodową. Następnie, pracując w parach, formułują po 5 pytań dotyczących historii Teatru Narodowego w Warszawie. Później łączą się w zespół 4‑osobowy i na przemian zadają sobie pytania przygotowane wcześniej w dwójkach.
W drugiej części tej fazy lekcji nauczyciel zapisuje na tablicy zagadnienia:
Teatr Narodowy jako scena:
- zawodowa, teatr publiczny (na wzór ośrodków zagranicznych),
- podejmowania tematyki współczesnej i kształtowania światopoglądu społeczeństwa,
- propagowania ideałów narodowych stronnictwa patriotycznego,
- uczenia krytycznego myślenia i dostrzegania wad ustroju,
- walki o język narodowy i propagowania postępowych reform państwowych,
- realizowania celu „bawiąc, uczyć”.
Uczniowie (pracując w parach) przy każdej wymienionej funkcji teatru redagują krótką informację, objaśniając, jak jest realizowana. Następnie opracowują schemat graficzny o roli i znaczeniu teatru w oświeceniu.Uczniowie zapoznają się z wypowiedzią Zbigniewa Krawczykowskiego o Wojciechu Bogusławskim:
Dźwignąć teatr, gdzie będzie można grać w nim po polsku, o ile się da, grając powiedzieć, co trzeba i kiedy trzeba, a pamiętać zawsze, że się wyszło z Warszawy i do Warszawy godzi się powrócić – to było jego artystyczne i organizacyjne credo
.
Na podstawie informacji zawartych w e‑materiale uczniowie objaśniają sens tego stwierdzenia. Analizują zakres i charakter działalności Wojciecha Bogusławskiego.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję podsumowującą wokół pytania: Czy teatr może mieć realny wpływ na kształtowanie poglądów oraz postaw widzów? Uczniowie odpowiadają, formułując argumenty i podając przykłady.
Praca domowa:
Jesteś dziennikarzem pracującym dla wydawanego współcześnie „Monitora”. Twoim zadaniem jest napisanie krótkiego felietonu, w którym zajmiesz się problemem słuszności społecznego zaangażowania teatru. Zastanów się, czy twórcy teatralni powinni podejmować w swoich sztukach istotne kwestie społeczne, czy też przedstawienia powinny być całkowicie oderwane od aktualnych wydarzeń i dyskutowanych problemów.
Materiały pomocnicze:
Ryszard Wroczyński, Dzieje oświaty polskiej do roku 1795, Warszawa 1987.
Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.