Autor: Anna Juwan

Temat: Choroby układu rozrodczego człowieka – przebieg, profilaktyka i leczenie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz choroby takie jak: nadżerka szyjki macicy, rak szyjki macicy, mięśniaki, rak jajnika, przerost gruczołu krokowego, rak jądra.

• Wyjaśnisz, czym jest endometrioza.

• Poznasz sposoby profilaktyki chorób układu rozrodczego człowieka.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z audiobookiem;

• analiza grafiki interaktywnej;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i omawia jej cele.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
   – Czym jest niepłodność?
   – Jaka jest podstawowa przyczyna niepłodności u kobiet?
   – Jakie choroby mogą być przyczyną niepłodności u mężczyzn?
   – Która z chorób żeńskiego narządu rodnego jest najczęściej spotykana?
   – Która z chorób męskiego narządu rodnego występuje najczęściej?
   – Jakie choroby mogą stać się podłożem procesu nowotworowego? Jakie są możliwe działania profilaktyczne?

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem udostępnionym przez nauczyciela i w razie potrzeby uzupełniają odpowiedzi udzielone w czasie pogadanki. Następnie rozwiązują indywidualnie polecenie nr 1 („Wymień formy badań stosowane we wczesnej diagnostyce chorób układu rozrodczego człowieka”) i porównują swoją odpowiedź z osobą z pary. Nauczyciel prosi wybrane pary o przedstawienie rozwiązania.

2. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i prosi ich, by na podstawie e‑materiału opracowali mapę myśli dotyczącą przydzielonych zagadnień:
   – grupa I i II – choroby żeńskiego układu rozrodczego;
   – grupa III i IV – choroby męskiego układu rozrodczego.
   Grupy otrzymują po dwa arkusze papieru A2 i na jednym z nich sporządzają mapę myśli. Następnie wybierają po dwóch ekspertów, którzy najlepiej opanowali otrzymane zagadnienia. Eksperci zamieniają się grupami (I z III, II z IV) i przekazują zdobytą wiedzę. Uczniowie z drugiej grupy robią na drugim arkuszu notatki w formie mapy myśli, porządkując informacje przekazywane przez eksperta. Po upływie wyznaczonego czasu eksperci wracają do swoich grup. Grupy prezentują wyniki swojej pracy, nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje ewentualne błędy.

3. Praca z drugim multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną (wykres przedstawiający trendy zachorowalności i umieralności z powodu nowotworów szyjki macicy u kobiet w wieku 15‑49 lat w Polsce) i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, rozwiązali polecenia odnoszące się do grafiki. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą, po czym wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie dzielą się na zespoły i na podstawie e‑materiału i własnej wiedzy na temat chorób układu rozrodczego układają pytania quizowe dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

1. Na podstawie innych źródeł (np. internetowych) uzupełnij mapę myśli stworzoną podczas lekcji o brakujące informacje dotyczące profilaktyki danego schorzenia.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębić swoją wiedzę.