Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Funkcje mitów dawniej i dziś

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
1) rozróżnia pojęcie stylu i stylizacji, rozumie ich znaczenie w tekście;
2) rozróżnia style funkcjonalne polszczyzny oraz rozumie zasady ich stosowania;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
8. posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi), także w wersji on‑line;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Zakres rozszerzony
Teksty polecane do samokształcenia
10) Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pozna rodzaje mitów;

  • wyjaśni wieloznaczność terminu mit;

  • określi tematykę mitów starożytnych, archaicznych i współczesnych;

  • dokona analizy fragmentu eseju Dlaczego dzicy są dzicy, a my – racjonalni;

  • na podstawie eseju wyjaśni, czym jest współczesny mit;

  • określi funkcje mitów starożytnych i archaicznych;

  • określi funkcje mitów współczesnych;

  • porówna funkcje mitów współczesnych i dawnych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
    Która z funkcji mitu nie dotyczy mitów współczesnych?
    Uczniowie przypominają sobie część tekstu głównego zatytułowaną „Mit jako sposób na tłumaczenie nieznanego”. Odpowiedź powinna wskazywać na funkcję związaną z opowiadaniem o bogach i herosach.
    - Które z funkcji przypisywanych przez badaczy mitom współczesnym wypełnia zjawisko opisane przez M. Napiórkowskiego?
    Odpowiedź powinna wskazywać na fakt, że tekst M. Napiórkowskiego nie jest mitem, lecz przedstawia zjawisko, które ma cechy mitu.

  2. Uczniowie zapoznają się z multimedium bazowym. Analizują schemat interaktywny i wykonują zamieszczone w tej sekcji polecenia. Po ich wykonaniu dzielą się swoimi spostrzeżeniami.

  3. Wszyscy uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”: 4, 5, 7, 8, 9 – wspólnie, na forum; 1, 2, 3, 6 – podczas cichej pracy, której wyniki nauczyciel omówi po zakończeniu pracy uczniów.

Faza podsumowująca:

  1. Klasa zostaje podzielona na kilka grup. Każdy zespół tworzy tekst liczący co najmniej 100 słów, w którym przedstawi interpretację cytatu z eseju Marcina Napiórkowskiego Dlaczego dzicy są dzicy, a my – racjonalni?: „Problem polega tylko na tym, że własnych mitów się nie widzi”.

Praca domowa:

  1. Korzystając z dowolnego źródła, zapoznaj się z konkretnym mitem funkcjonującym we współczesnym społeczeństwie, a następnie własnymi słowami opisz to zjawisko.

Materiały pomocnicze:

  • Mircea Eliade, Sacrum mit historia. Wybór esejów, tłum. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1993.

  • Szymon Cyprian Czupryński, Przemiany mitów i mitologizacja w warunkach tworzenia się społeczeństwa pluralistycznego na przykładzie mieszkańców Białegostoku, Białystok 2015.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się