Imię i nazwisko autora:

Aleksandra Fijałkowska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Warunki trwałości jąder atomowych

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
2) posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.
XI. Fizyka jądrowa. Uczeń:
4) posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego; opisuje powstawanie promieniowania gamma.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
2) posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.
XII. Elementy fizyki relatywistycznej i fizyka jądrowa. Uczeń:
10) posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego; opisuje powstawanie promieniowania gamma.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. tłumaczy co to znaczy, że izotopy są trwałe bądź nietrwałe,

2. posługując się tablicą izotopów znajduje przykładowe izotopy stabilne,

3. wyznacza warunki trwałości jąder atomowych.

Strategie nauczania:

IBSE

Metody nauczania:

wykład informacyjny, rozwiązywanie problemów

Formy zajęć:

praca zespołowa

Środki dydaktyczne:

tablica

Materiały pomocnicze:

tablica izotopów, papierowa lub w wersji elektronicznej

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel pyta uczniów o to, czy wiedzą czym jest promieniowanie αalfa, czy w życiu codziennym spotykamy się z izotopami αalfa‑promieniotwórczymi, a jeśli tak, czy potrafią podać przykłady. Do ostatniej części tego pytania nauczyciel wróci na końcu lekcji.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wprowadza definicję izotopów trwałych i nietrwałych, zgodnie z częścią „Warto przeczytać” e‑materiału.
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tablicą izotopów.
Uczniowie wyszukują przykładowe izotopy stabilne w całym zakresie liczb atomowych (od wodoru do bizmutu).
Uczniowie rysują wykres stosunku liczby neutronów do liczby protonów w stabilnych izotopach w funkcji liczby atomowej.
Uczniowie formułują regułę dotyczącą trwałości jąder atomowych, nauczyciel weryfikuje ich pracę.
Nauczyciel wprowadza pojęcie energii wiązania, oraz czynników, które mają na nią wpływ, zgodnie z tekstem w części „Warto przeczytać” e‑materiału.
Korzystając z grafiki interaktywnej, uczniowie rysują wykres energii wiązania dla wybranej masy atomowej, zaznaczając na nim izotopy stabilne.

Faza podsumowująca:

Uczniowie analizują wykres energii wiązania oraz wyciągają wnioski dotyczące związku energii wiązania jąder atomowych z ich trwałością. Poprzez analizę wypowiedzi uczniów nauczyciel określa w jakim stopniu osiągnięte zostały wyznaczone cele.

Praca domowa:

Uczniowie powtarzają i utrwalają wiedzę przez rozwiązanie w domu zadań 2, 3 i 6 z zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium może być wykorzystane na lekcjach dotyczących rozpadów promieniotwórczych.