Dla nauczyciela
Autor: Ewa Orlewicz
Przedmiot: Filozofia
Temat: Klasyczna filozofia niemiecka: Immanuel Kant – uprawnienia rozumu
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
przedstawia postać i założenia filozofii Immanuela Kanta;
opisuje zakres filozoficznych zainteresowań Kanta.
ocenia wkład Kanta w rozwój europejskiej filozofii.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
śniegowa kula;
metoda niedokończonych zdań;
praca z tekstem;
praca z multimedium.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Klasyczna filozofia niemiecka: Immanuel Kant – uprawnienia rozumu”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Film edukacyjny” na podstawie treści w zakładce „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel odczytuje pytanie znajdujące się we wprowadzeniu do e‑materiału wyświetlonego na tablicy: Na czym polega wielkość Immanuela Kanta? Dlaczego nazywa się go filozofem wszechczasów? Prosi uczniów, aby w parach rozpoczęli wstępną dyskusję na ten temat. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum, a wybrana osoba zapisuje najważniejsze spostrzeżenia i wnioski z dyskusji na tablicy.
Faza realizacyjna:
Śniegowa kula. Nauczyciel informuje uczniów, że będą poszukiwać odpowiedzi na pytanie: Czym charakteryzuje się filozofia transcendentalna?. Mówi, że uczniowie będą pracowali metodą kuli śniegowej:
a. najpierw indywidualnie opracują odpowiedź na zadane pytanie,
b. potem połączą się w pary, porównają swoje propozycje i spiszą na osobnej kartce listę swoich wspólnych rozwiązań,
c. następnie uczniowie zgromadzą się w czwórkach i w podobny sposób skonfrontują swoje stanowiska, a zebrane rozwiązania zapiszą na nowej kartce,
d. w dalszej części uczniowie połączą się w jeszcze liczniejsze grupy, aż wobec postawionego problemu wypowie się cała klasa. Wszystkie uzgodnione na forum całej klasy odpowiedzi wraz z argumentami zostają zapisane na tablicy.
Po wykonaniu zadania i ustaleniu wspólnie przez uczniów rozwiązania/odpowiedzi nauczyciel weryfikuje ją i w razie potrzeby uzupełnia.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania:
— grupa 1: Czym jest według Kanta rozum praktyczny i autonomia woli? Jaki jest ich związek?
— grupa 2: W jaki sposób Kant interpretuje nieśmiertelność i jak wiąże ją z Bogiem?. Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Praca z drugim multimedium. Nauczyciel odtwarza materiał filmowy z sekcji „Film edukacyjny”. Tym razem uczniowie pracują indywidualnie nad poleceniami 1 i 2. Następnie na podstawie odpowiedzi uczniów nauczyciel inicjuje dyskusję wokół treści multimedium.
Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne z sekcji „Film edukacyjny”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Zinterpretuj słowa niemieckiego poety Friedricha Hölderlina: Kant jest dla naszego narodu Mojżeszem, który wiedzie go z egipskiego uśpienia na wolną, samotną pustynię swych spekulacji filozoficznych i przynosi mu ze świętej góry potężny kodeks praw.
Materiały pomocnicze:
Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Warszawa 1971
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 2, Warszawa 2005.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.