Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Obliczanie wielkości dysproporcji pomiędzy państwami o różnych poziomach PKB.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
PODSTAWA PROGRAMOWA
Zakres podstawowy:
VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju.
Uczeń:
8) porównuje strukturę PKB państw znajdujących się na różnym poziomie rozwoju gospodarczego oraz ocenia strukturę PKB Polski na tle innych krajów.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
oblicza różnicę pomiędzy wartościami PKB dla wybranych krajów,
charakteryzuje możliwe przyczyny występowania dysproporcji,
ocenia strukturę PKB Polski na tle innych krajów.
Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm
Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, burza mózgów, metody operatywne (praca z filmem, z tekstem e‑materiału), drzewo decyzyjne
Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, internet, e‑materiał, mapa polityczna świata, podręcznik
Materiały pomocnicze
Ranking światowych gospodarek w 2019 r., www.inzynieria.com/budownictwo/rankingi/52442,najwieksze‑gospodarki‑swiata‑2019 [dostęp online: 8.10.2020].
J. Barbag, Geografia gospodarki świata, WSiP, Warszawa 1984 (np. Rozdział X. Państwa i ich klasyfikacja; klasyfikacja państw w ujęciu już historycznym, 2 połowa wieku XX).
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przypomnienie wiadomości dotyczących PKB – czym jest, w jaki sposób jest tworzone, przypomnienie działów gospodarki tworzących PKB (nauczyciel może wykorzystać wprowadzenie do tego tematu w e‑materiale).
Krótka dyskusja z burzą mózgów – w jaki sposób PKB różnicuje kraje?
Przedstawienie tematu lekcji i jej celów.
Faza realizacyjna
Nauczyciel zapisuje na tablicy trzy grupy krajów zróżnicowanych pod względem rozwoju społeczno‑gospodarczego (nisko, średnio i wysoko rozwinięte).
Następnie prosi o podanie cech charakterystycznych wskazanych państw. Zadaje uczniom pytanie, czy łatwo określić, do której grupy należy dany kraj.
Przedstawienie czynników, które wpływają na poziom rozwoju społeczno‑gospodarczego – wykorzystanie tekstu e‑materiału. Krótka dyskusja charakteryzująca wpływ tych czynników na poziom rozwoju krajów.
Nauczyciel przedstawia uczniom film (samouczek) – prosi, aby na jego podstawie uczniowie odpowiedzieli na pytanie: czemu służy analiza struktury PKB?
Dyskusja – wykorzystanie danych statystycznych z filmu do określenia dysproporcji w rozwoju gospodarczym Czadu i Francji; uczniowie obliczają różnicę w PKB tych krajów (można także obliczyć PKB na mieszkańca).
Podsumowanie dyskusji – w jaki sposób struktura PKB w podziale na sektory gospodarki oraz struktura zatrudnienia w poszczególnych działach gospodarki różnicuje kraje na wysoko i słabo rozwinięte gospodarczo?. Ocena struktury PKB Polski na tle innych krajów.
Wykorzystując mapę polityczną świata, nauczyciel przypomina dawny podział świata na „bogatą północ” i „biedne południe”.
Dlaczego współcześnie trudno dokonać takiego podziału? – podanie przykładów.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – zadaniem grup jest analiza map i tabel zawartych w e‑materiale: Państwa świata według nominalnego PKB w USD w 2019 r.; Państwa świata według nominalnego PKB na mieszkańca w USD w 2018 r.
Na podstawie tej analizy uczniowie tworzą drzewo decyzyjne, odpowiadając na pytanie: który wskaźnik najlepiej wybrać, określając poziom rozwoju społeczno‑gospodarczego kraju: PKB ogółem czy PKB na 1 mieszkańca?.
Uczniowie wybierają możliwe odpowiedzi, wypisują pozytywne i negatywne skutki wyboru danego wskaźnika (np. dlaczego dany wskaźnik jest „lepszy”), zapisują wnioski wynikające z tej analizy.
Uczniowie przedstawiają swoje analizy i wnioski – krótka dyskusja na ten temat.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji (odwołując się do celów lekcji) i wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń.
Uczniowie indywidualnie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału – nauczyciel wyjaśnia ewentualne trudności.
Uczniowie dzielą się informacjami na temat lekcji, np. co było trudne, co było dla nich nową wiedzą, gdzie mogą ją wykorzystać.
Praca domowa
Na podstawie tabeli zawartej w e‑materiale PKB na świecie w wybranych państwach (w mln USD) sporządź dowolny wykres przedstawiający dysproporcje pomiędzy państwami o różnych poziomach PKB. Kraje dobierz według własnego uznania, uwzględnij w doborze Polskę.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
film samouczek można zastosować do samodzielnej pracy ucznia,
film samouczek można zastosować podczas lekcji dotyczącej zróżnicowania przestrzennego państw świata według wskaźników rozwoju (zakres podstawowy, dział VII. 7).