Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Komunizm i socjalizm

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

8) przedstawia założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu oraz dokonuje ich krytyki z punktu widzenia praw człowieka i demokracji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje ekonomiczne podłoże teorii marksistowskich;

• analizuje teorię klas społecznych;

• wyjaśnia pojęcia komunizm i socjalizm.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• mapa mentalna;

• dyskusja;

• analiza tekstu źródłowego;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Zadaniem uczniów jest wypowiedzenie się, co już wiedzą na temat komunizmu i socjalizmu. Odpowiedzi uczniów zapisywane są na tablicy w formie mapy myśli.

3. Następnie prowadzący wspólnie z uczniami weryfikuje odpowiedzi i tworzy mapę mentalną – zarys schematu do opracowania przez grupy.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. Każda wybiera osobę, która będzie koordynować jej działania. Grupy opracowują wskazany fragment z sekcji „Przeczytaj” i „Film”. Zespoły otrzymują arkusze flipcharta i markery.

Grupa 1 – Ekonomiczne podłoże teorii marksistowskich.

Grupa 2 – Od dyktatury proletariatu do społeczeństwa bezklasowego.

Grupa 3 – Komunizm i demokratyczny socjalizm.

Grupa 4 – Film 1 – Maoizm.

Grupa 5 – Film 2 – Nowy socjalizm millenialsów.

Zadaniem grup jest wypunktowanie trzech najistotniejszych ich zdaniem myśli, stwierdzeń lub określeń dotyczących opracowywanych zagadnień.

2. Po wyznaczonym czasie przedstawiciele poszczególnych zespołów zawieszają arkusz w przygotowanym miejscu na tablicy i prezentują swoje zagadnienie. Nauczyciel jest tylko koordynatorem działań uczniowskich i służy pomocą w razie wątpliwości.

3. W kolejnym kroku uczniowie dyskutują i na podstawie omówionych zagadnień uzupełniają wcześniej przygotowaną mapę mentalną.

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Następnie wspólnie z nauczycielem omawiają zaznaczone odpowiedzi.

5. Prowadzący poleca, aby pary połączyły się w czwórki i na kartkach zapisały po 5 pytań, jakie nasuwają im się po omówieniu dzisiejszej lekcji. Pytania te przekażą zgodnie z ruchem wskazówek zegara grupom sąsiednim.

6. Na umówiony sygnał zespoły przekazują sobie pytania i w limicie czasowym udzielają odpowiedzi. Grupy, które zrobią to najszybciej i najdokładniej, zostają nagrodzone ocenami.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje zajęcia, przekazując informację zwrotną na temat pracy poszczególnych zespołów, oraz wyjaśnia uczniowskie wątpliwości.

2. Uczniowie lub grupy, które aktywnie i twórczo pracowały w czasie zajęć, otrzymują oceny cząstkowe.

Praca domowa:

Uczniowie zapisują w zeszycie trzy wnioski, jakie nasuwają im się po zakończonej lekcji, i wykonują pozostałe ćwiczenia z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

Fryderyk Engels, Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa, Warszawa 1979.

Karol Marks, Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej, Warszawa 1953.

Włodzimierz Lenin, Dzieła wszystkie, Warszawa 1987.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Zasoby medium z sekcji „Film” można wykorzystać do przeprowadzenia quizu.