Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Transformacje genetyczne
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz pojęcia: transgenezy naturalnej i indukowanej, cisgenezy, hybrydy, transgenu, transformantu oraz wektora.
Wyjaśnisz wektorowe i bezwektorowe metody transformacji genetycznej.
Opiszesz cele transformacji genetycznych i przykłady ich zastosowania.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
praca z filmem;
gra dydaktyczna;
analiza tekstu źródłowego.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów:
– Czym się różni transgeneza naturalna od indukowanej?
– Jakie znacie przykłady transgenezy naturalnej?
Uczniowie udzielają swobodnych odpowiedzi.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Film”). Uczniowie zapoznają się z materiałami zamieszczonymi w sekcji „Film”. Nauczyciel czyta polecenie nr 1 („Zapoznaj się z wypowiedzią eksperta i wyjaśnij, na czym polega transformacja genetyczna. W odpowiedzi uwzględnij eksperyment Griffitha.”) oraz polecenie nr 2 („Wyjaśnij, jakie dwa zagrożenia może powodować naturalna zdolność bakterii do transformacji genetycznych”) i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je.
Praca z e‑materiałem. Uczniowie na podstawie treści zawartych w e‑materiale zapisują na kartkach minimum 5 pytań dotyczących tematu lekcji. Przedstawiają propozycje pytań nauczycielowi, który w razie potrzeby odrzuca niektóre z nich lub proponuje nowe (np. by się nie powtarzały). Uczniowie wybierają 25 pytań, które zostają umieszczone w urnie. Następnie dzielą się na 5 grup, losują 5 pytań z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia od 6 do 8 (odnoszące się do tekstu źródłowego na temat terapii genowej) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i formułują wspólne uzasadnienia. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowy tok rozumowania. Chętni prezentują odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 3 (w którym mają za zadanie połączyć metody transformacji genetycznych z organizmami, dla których będą one odpowiednie) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 4 i 5 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Film” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.