Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Współczynnik przyrostu naturalnego – sposoby obliczania

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

2) analizuje i wyjaśnia zmiany liczby ludności świata oraz przestrzenne zróżnicowanie wielkości wskaźników: urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wymienia składowe ruchu naturalnego,

  • wymienia czynniki wpływające na przyrost naturalny,

  • oblicza współczynnik przyrostu naturalnego i współczynniki z nim związane.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, burza mózgów

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Dane Banku Światowego:

Birth rate, crude (per 1,000 people) (dostęp 30.11.2021);

Death rate, crude (per 1,000 people) (dostęp 30.11.2021).

Jelonek A., Soja M., Podstawy geografii ludności, IGiGP UJ, Kraków 2013.

Jędrzejczyk D., Podstawy geografii ludności, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2001.

Walmsey D.J., Lewis G.J., Geografia człowieka. Podejście behawioralne, tłum. E. Nowosielska, Warszawa 1997.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

  • Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie i przypomnienie wiadomości na temat zmian liczby ludności na świecie, dyskusja dotycząca czynników kształtujących przyrost naturalny.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat ruchu naturalnego. Wyjaśnia jego składowe. Następnie zapisuje na środku tablicy „przyrost naturalny” i prosi uczniów o zapisanie skojarzeń z tym terminem. Po tym ćwiczeniu nauczyciel tak kieruje rozmową, aby uczniowie sformułowali definicję pojęcia.

  • Po tym etapie nauczyciel wyświetla na ekranie film samouczek na temat obliczania współczynnika przyrostu naturalnego. Następnie odpowiada na pytania uczniów, którzy nie w pełni przyswoili sposób obliczania tego współczynnika.

  • Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda z grup ma za zadanie wykonać polecenie 1. do filmu w odniesieniu do odpowiednio: gminy (gr. 1), powiatu (gr. 2) i województwa (gr. 3). Uczniowie mogą korzystać z tabletów (lub komputerów). Po zakończonej pracy chętni uczniowie podchodzą do tablicy i prezentują wyniki swojej pracy.

  • W miarę możliwości czasowych nauczyciel może wyznaczyć chętnych uczniów do obliczenia współczynnika przyrostu naturalnego w poszczególnych województwach. Po tym zadaniu uczniowie porównują wartość tego współczynnika w swoim województwie oraz w pozostałych. Proponują przyczyny tego zróżnicowania.

  • W kolejnej części lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku „Sprawdź się”. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.

Faza podsumowująca

  • Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

  • Dodatkowo nauczyciel może w celu podsumowania ponownie wyświetlić na ekranie film samouczek.

  • Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

  • Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

  • Wykonanie plakatu ilustrującego sposób obliczania współczynnika przyrostu naturalnego.

  • Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film samouczek może posłużyć uczniom w fazie realizacyjnej, a także w fazie podsumowującej lekcji. Może znaleźć zastosowanie także podczas lekcji powtórzeniowej oraz w trakcie innych lekcji dotyczących zagadnień związanych z demografią (zakres podstawowy: VIII. 3, VIII. 5, XV. 3; zakres rozszerzony: XXI. 1).

Sprawdź się