Autor: Joanna Oparek, Anna Grabarczyk

Temat: Księga Hioba, czyli o cierpieniu sprawiedliwego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pozna nawiązania literackie do Księgi Hioba;

• wyjaśni, na czym polega uniwersalizm losów Hioba;

• uzasadni tezę, że postać Hioba stanowi symbol niezawinionego cierpienia, jako nieodłącznej części ludzkiej egzystencji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel proponuje chętnym uczniom przeczytanie całości Księgi Hioba.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Księga Hioba, czyli o cierpieniu sprawiedliwego”. Wyświetla na tablicy cele zajęć i wspólne z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów na temat Księgi Hioba i motywu cierpienia. Uczniowie tworzą mapę myśli, w której umieszczają słowa kluczowe np.: Księga Hioba, dzieło dydaktyczne, księgi mądrościowe, dysputa, dialogi, monologi, cierpienie, cierpienie sprawiedliwego.
   Nauczyciel może zwrócić uwagę na fakt, że historia Hioba stanowiła przedmiot analiz teologów i filozofów zajmujących się problemem cierpienia. Księga Hioba inspirowała Goethego, który pisząc Fausta, wzorował się na rozmowie Boga z diabłem, jak również Kochanowskiego (treny). Archetyp człowieka cierpiącego bez winy pojawia się również w utworach powstałych po II wojnie światowej, ukazujących cierpienia ofiar totalitaryzmów.

2. Chętni uczniowie, którzy przeczytali całość utworu, streszczają dzieje Hioba, skupiając uwagę na reakcjach Hioba na nieszczęścia, które go dotykają. Nauczyciel zadaje pytanie: Jak zachowują się ludzie, kiedy spada na nich nieszczęście i cierpią?
   Możliwe odpowiedzi:
   ludzie są bezsilni
   przyjmują cierpienie z pokorą
   nie przyjmują cierpienia
   buntują się przeciw cierpieniu
   obwiniają Boga
   nie rozumieją dlaczego cierpienie ich dotknęło
   złorzeczą Bogu
   odchodzą od Boga
   ufają Bożej mądrości
   szukają sensu cierpienia

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Mapa myśli” – uzupełniają ją literackimi przykładami rodzajów cierpienia. Jeśli starczy czasu, uczniowie w parach redagują esej pt. „Księga Hioba, czyli o cierpieniu sprawiedliwego”. Mogą również wykonać to jako zadanie domowe.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, po zapoznaniu się z nagraniem, tworzą własne definicje cierpienia fizycznego, metafizycznego, moralnego, psychicznego. Grupują je na zawinione i niezawinione.

2. Zajęcia można podsumować pytaniem: Jak uczniowie rozumieją wyrażenie: niezawinione cierpienie oraz cierpienie sprawiedliwego?

Praca domowa:

1. Polecenie 2 z sekcji „Audiobook” - Odwołując się do przykładów z literatury rozwiń myśl: Cierpienie jest wpisane w porządek świata tak samo głęboko i nieuchronnie jak miłość i życie.

Materiały pomocnicze:

• Jakubiec C., Księga Hioba, Poznań 1974.

• Kazimierz Bukowski, Biblia a literatura polska, Warszawa 1990.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.