Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Przenoszenie energii w reakcjach redoks

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym są reakcje redoks;

• przedstawia budowę i funkcje nukleotydu FAD;

• przedstawia budowę i funkcje nukleotydu NAD.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• gra dydaktyczna;

• praca z filmem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Film samouczek”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel pyta uczniów:
   – Czym są reakcje typu redoks i na czym polegają?
   – Jakie związki występują w formie utlenionej i zredukowanej?
   – Jakie pełnią funkcje?
   Uczniowie udzielają swobodnych odpowiedzi.

Faza realizacyjna:

1. Praca z filmem samouczkiem pt. „Przenoszenie energii w reakcjach redoks”. Uczniowie samodzielnie wykonują polecenie 3 (wyjaśniają, co oznacza stwierdzenie, że pierwiastek znajduje się na pierwszym stopniu utlenienia). Następnie nauczyciel wyświetla film samouczek i uczniowie weryfikują swoją odpowiedź. Prowadzący zajęcia wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

2. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 2 („Podaj nazwę reakcji charakterystycznej dla komórek miękiszu asymilacyjnego, w której rolę uniwersalnego przenośnika elektronów i protonów pełni cząsteczka NADP. Zastanów się, czy NADP jest w tej reakcji utleniaczem czy reduktorem”). Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

3. Praca z tekstem. Uczniowie na podstawie treści w sekcji „Podsumowanie” zapisują na kartkach minimum pięć pytań dotyczących tematu lekcji. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na 5‑osobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują ćwiczenia od 6 do 8 w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Chętni lub wybrani uczniowie omawiają budowę NAD i FAD w kontekście reakcji typu redoks, wykorzystując grafiki z sekcji „Podsumowanie” wyświetlone na tablicy interaktywnej.

2. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 4 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

3. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka:

• Film samouczek można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu i utrwaleniu wiedzy uczniów.