Dla nauczyciela
Scenariusz lekcji
Autor: Agnieszka Pieszalska
Przedmiot: biologia
Temat: Receptory skóry człowieka
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje osobiste i społeczne w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wymienia rodzaje receptorów skórnych oraz odbierane przez nie bodźce;
wykazuje związek między lokalizacją receptorów skóry a pełnioną funkcją;
rozpoznaje na schemacie receptory skóry, uwzględniając ich położenie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
pogadanka;
ćwiczenie przedmiotowe – plakat;
analiza tekstu źródłowego;
ćwiczenia przedmiotowe z wykorzystaniem grafiki interaktywnej;
quiz „Co wiem o receptorach skóry?”.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
alfabet Braille’a;
opakowania po lekach z napisem w języku Braille’a;
4 arkusze papieru A1, flamastry;
po 2 karteczki (kolor zielony i czerwony) dla każdego ucznia.
Przed lekcją
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każdy zespół otrzymuje zagadnienia do opracowania. Uczniowie przed lekcją wyszukują informacje oraz przynoszą materiały, które wykorzystają podczas robienia plakatu.
grupa I – Rodzaje, występowanie, budowa i funkcje mechanoreceptorów
grupa II – Rozmieszczenie, budowa i funkcje termoreceptorów
grupa III – Budowa, funkcja i rozmieszczenie wolnych zakończeń nerwowych
grupa IV – Rozmieszczenie receptorów w skórze
Przebieg zajęć
Faza wstępna
Nauczyciel dzieli uczniów na wcześniej ustalone zespoły. Każdej grupie rozdaje alfabet Braille’a (materiały pomocnicze) oraz tekst napisany alfabetem Braille’a, np. na opakowaniach leków.
Nauczyciel prosi uczniów, aby za pomocą wzroku, korzystając z alfabetu Braille’a, odczytali litery w dowolnym wyrazie (materiał pomocniczy). Następnie prosi, aby powtórzyli odczytywanie jedynie za pomocą dotyku – używając opuszek palców.
Nauczyciel zadaje pytania: „Dlaczego alfabet Braille’a czyta się opuszkami palców?”, „Czy łatwo jest się posługiwać znakami brajlowskimi?”, „Czy osoby niewidome mają gęściej rozmieszone receptory czucia w opuszkach palców?”, „Dlaczego osoby niewidome potrafią posługiwać się tym alfabetem?”.
Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.
Faza realizacyjna
Uczniowie w grupach mają za zadanie przygotowanie plakatu, który przedstawiać będzie zagadnienia, jakie otrzymały do opracowania poszczególne grupy.
Nauczyciel rozdaje grupom arkusze papieru A1 i flamastry.
Uczniowie w grupach przygotowują plakaty.
Liderzy grup, zaczynając od grupy I, podchodzą do tablicy, zawieszają swój plakat i omawiają dane zagadnienie.
Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje uczniów.
Nauczyciel podsumowuje pracę grup.
Nauczyciel prosi o zapoznanie się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale. Uczniowie w grupach wykonują polecenia od 1 do 4 (dotyczące receptorów skóry człowieka).
Faza podsumowująca
Uczniowie otrzymują po dwie karteczki (zieloną i czerwoną).
Nauczyciel czyta zdania podsumowujące lekcję (zawarte w materiale pomocniczym). Uczniowie podnoszą zieloną kartkę, jeżeli uznają zdanie za prawdziwe, i kartkę czerwoną, jeżeli uznają je za fałszywe. W przypadku zdań fałszywych chętni uczniowie poprawiają je tak, aby były prawdziwe.
Praca domowa
Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr od 1 do 8.
Materiały pomocnicze
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej
Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana w fazie realizacyjnej lekcji. Może również zostać wykorzystana podczas lekcji: Systemy klasyfikacji i rodzaje receptorów zwierząt. Ogólny plan budowy skóry człowieka.