Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Trudne dziedzictwo. Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje wyzwania w polityce zagranicznej, z jakimi zmierzyć się musiał Kazimierz po objęciu tronu po śmierci ojca Władysława Łokietka;

• charakteryzuje politykę zagraniczną Kazimierza Wielkiego;

• wskazuje na mapie zasięg terytorialny państwa Kazimierza Wielkiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Trudne dziedzictwo. Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego „. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby przygotowali prezentację w oparciu o informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”, aby w fazie wstępnej przedstawić ją na forum klasy.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu w postaci pytań, na jakie uczniowie chcą uzyskać odpowiedź w czasie lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni krótko omówić skutki rozbicia dzielnicowego oraz panowanie Władysława Łokietka, a także prowadzoną przez niego politykę zagraniczną.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko dyskutują o prezentacji, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel czyta polecenie nr 3: „Wyjaśnij, dlaczego dla Kazimierza Wielkiego priorytetem było porozumienie z Czechami” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w pierwszym z filmów, który za chwilę obejrzą. Wybrana dwójka uczniowska (wskazana przez prowadzącego lub zgłaszająca się na ochotnika) przedstawia swoją propozycję odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej odnosić.

3. W kolejnym kroku nauczyciel odtwarza drugi z filmów, polecając wcześniej, aby uczniowie dobrali się w małe grupy (maksymalnie do pięciu osób). Uczniowie zapoznają się z filmem i w zespołach pracują nad poleceniem nr 4: wymieniają ziemie przyłączone do Polski przez Kazimierza Wielkiego, a tkaże wskazują skutki polityczne, kulturowe i ekonomiczne poszerzenia terytorium Polski. Przedstawiciel jednej z grup prezentuje odpowiedż, inni uczniowie mogą dopowiadać informacje istotne według nich. Nauczyciel w razie potrzeby ją koryguje.

4. Prowadzący, nawiązując do polecenia na 5, zadaje uczniom pytania: Jak oceniacie politykę prowadzoną przez Kazimierza Wielkiego? Czy zgadzasz się z ekspertem i jego oceną? Uczniowie przedstawiają swoje propozycje wraz z argumentację, mogą krótko dyskutować.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli, wviąż pracując w dotychczasowych grupach. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Polityka zagranczna Kazimierza Wielkiego” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. W zależności od hierarchii informacji i odległości od środka mapy można stosować gradację wielkości liter: im bliżej środka, tym większe litery; im dalej, tym mniejsze. Ważne, aby cała mapa zmieściła się na jednej stronie.

2. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Ocenia przedstawioną na początku zajęć prezentację.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. Wykonaj polecenia dołączone do mapy interaktywnej.

Materiały pomocnicze:

T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych, t. 1, Rzeszów 1997.

J. Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Ossolineum, Wrocław 1986.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z materiałami filmowymi, aby przygotować się do późniejszej pracy. Zarówno mapa interaktywna, jak i nagrania filmowe mogą być wykorzystane jako wprowadzenie w lekcjach poświęconych końcowi dynastii piastowskiej i przejęciu rządów w Polsce przez Andegawenów.