Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Przystosowanie organizmów do warunków wodnych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
Zakres podstawowy: VI. Pedosfera i biosfera: procesy glebotwórcze, typy gleb, strefowość i piętrowość gleb oraz roślinności.
Uczeń:
wyjaśnia zależności między klimatem, występowaniem typów gleb i formacji roślinnych w układzie strefowym.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
omawia przystosowania roślin i zwierząt do niedoboru i nadmiaru wody,
określa związki przyczynowo‑skutkowe między warunkami wodnymi a cechami anatomicznymi i fizjologicznymi wybranych gatunków roślinnych i zwierzęcych,
wskazuje na mapie świata rejony, w których najczęściej zaznacza się wpływ warunków wodnych na cechy roślin i zwierząt.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning/flipped classroom, IBSE, pogadanka, dyskusja
Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, zeszyt przedmiotowy, w zależności od wyposażenia komputer, projektor multimedialny, tablety, mapa świata
Materiały pomocnicze:
Z. Podbielkowski, M. Podbielkowska, Przystosowania roślin do środowiska, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.
K. Schmidt‑Nielsen, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska., tłum. M. Caputa, E. Święcka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
PRZEBIEG LEKCJI
Uczniowie przed lekcją zapoznają się ze wstępem i blokiem tekstowym e‑materiału.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie w tematykę zajęć: omówienie/przypomnienie pojęcia grup ekologicznych i różnych sposobów adaptacji organizmów do życia w warunkach nadmiaru i niedoboru wody – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.
Zgłaszanie przez uczniów niezrozumiałych (nieznanych) terminów użytych w tekście e‑materiału – wyjaśnianie z udziałem wszystkich uczniów (nauczyciel uzupełnia treści).
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest interpretacja związków przyczynowo‑skutkowych zachodzących między warunkami wodnymi a występowaniem określonych mechanizmów adaptacyjnych u roślin i zwierząt oraz wskazanie na mapie świata rejonów, w których najczęściej zaznacza się wpływ warunków wodnych na cechy roślin i zwierząt.
Prezentacja uczniom grafiki interaktywnej z e‑materiału; pogadanka prowadzona w interakcji z uczniami, służąca przedstawieniu na konkretnych przykładach zróżnicowanych sposobów adaptacji wybranych gatunków roślin i zwierząt wykazujących zmiany fizjologiczne i morfologiczne uwarunkowane nadmiarem lub niedoborem wody.
Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów mająca charakter kompleksowego podsumowania informacji; uczniowie określają ogólne prawidłowości adaptacji roślin i zwierząt do warunków wodnych oraz wskazują charakterystyczne cechy morfologiczne i fizjologiczne świadczące o przystosowaniu.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Wykonanie pozostałych ćwiczeń z e‑materiału (wskazane przez nauczyciela).
Praca pisemna: Podaj przykłady adaptacji roślin i zwierząt do warunków wodnych występujących w twojej okolicy.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Grafika interaktywna oraz pozostałe grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących cech charakterystycznych roślinności i zwierząt na świecie. Znajdą one także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego biosfery (zakres podstawowy: VI).