SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Detroit – miasto upadłe

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

Zakres podstawowy:

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

13) określa główne przyczyny i skutki urbanizacji oraz analizuje zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji na świecie i w Polsce.

XI. Przemysł: czynniki lokalizacji, przemysł tradycyjny i zaawansowanych technologii, deindustrializacja i reindustrializacja, struktura produkcji energii i bilans energetyczny, zmiany wykorzystania poszczególnych źródeł energii, dylematy rozwoju energetyki jądrowej.

Uczeń:

3) analizuje przebieg i konsekwencje procesów deindustrializacji w wybranych państwach świata oraz uzasadnia rolę procesów reindustrializacji na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem Europy i Polski.

Zakres rozszerzony:

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

5) wyróżnia fazy urbanizacji oraz charakteryzuje procesy metropolizacji;

6) identyfikuje funkcje, typy fizjonomiczne miast i formy zespołów miejskich na świecie, wiąże typy fizjonomiczne miast z kręgami cywilizacyjnymi oraz poziomem rozwoju gospodarczego państw.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje historię rozwoju Detroit,

• wskazuje przyczyny społeczne i ekonomiczne upadku miasta,

• określa, jakie działania naprawcze można podjąć, żeby odwrócić niekorzystne zmiany.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, drzewo decyzyjne, metody operatywne (praca z blokiem tekstowym e‑materiału, filmem edukacyjnym i grafiką interaktywną)

Formy zajęć: praca w parach, praca w grupach, praca zbiorowa (na forum klasy)

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlasy, mapa fizyczna świata, dla każdej grupy: arkusze papieru ze schematem drzewa decyzyjnego, pisaki

Materiały pomocnicze

Jagielski A., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1978.

Kiełczewska‑Zaleska M., Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa 1972.

Stryjewska A., Smart City 2020 – najinteligentniejsze miasta w Polsce i na świecie, 4.11.2020, NaFaliNauki.pl (dostęp 29.04.2021).

Węcławowicz‑Bilska E., Etapy rozwoju miast typu smart, „Środowisko Mieszkaniowe” 2017, nr 19, s. 54–62.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel inicjuje pogadankę o procesach urbanizacji oraz zaletach i wadach życia w wielkich miastach.

• Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach zapoznali się z treścią e‑materiału, z filmem edukacyjnym i grafiką interaktywną.

• W trakcie zapoznawania się z materiałami uczniowie w parach przygotowują krótką historię rozwoju Detroit, określają jego położenie i czynniki sprzyjające rozwojowi miasta (tekst e‑materiału, film edukacyjny, grafika, atlasy).

• Na podstawie e‑materiału i zawartego w nim filmu edukacyjnego uczniowie ustalają przyczyny upadku miasta (czy szybkie tempo czy powolne, czy były wcześniejsze symptomy upadku, bankructwa itd.), a także wypisują przyczyny społeczne i ekonomiczne upadku Detroit.

• Uczniowie wskazują Detroit na mapie świata, przedstawiają historię rozwoju miasta na forum klasy.

• Uczniowie dyskutują (dyskusja kierowana) na temat przyczyn upadku miasta.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy.

• Każda grupa przygotowuje drzewo decyzyjne do problemu: Czy należy ratować Detroit? Czy i jakie działania naprawcze można podjąć, żeby odwrócić niekorzystne zmiany w mieście?

• Uczniowie omawiają drzewa decyzyjne.

• Uczniowie dyskutują nad postawionym problemem (uwzględniając przedstawione warianty rozwiązania, negatywne i pozytywne skutki każdego z nich).

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• W celu utrwalenia poznanych treści nauczyciel prosi o przedstawienie odpowiedzi do poleceń zawartych w grafice interaktywnej (jeżeli brakuje już czasu na lekcji, można zadać wykonanie tych poleceń jako pracę domową).

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami: oceniają, co było dla nich podczas lekcji trudne, ciekawe, gdzie mogą zastosować zdobytą wiedzę itd.

Praca domowa

• Wyjaśnij termin „miasto typu smart”. Uzasadnij, czy rozwój miasta tego typu może doprowadzić do rewitalizacji „upadłego” miasta.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać w trakcie lekcji z zakresu podstawowego, dotyczącej sieci osadniczej i skutków urbanizacji (VIII. 13), film można we fragmentach wykorzystać podczas lekcji dotyczącej przyczyn i skutków bezrobocia (zakres rozszerzony: XXI. 6). Ponadto film edukacyjny i grafika interaktywna mogą być wykorzystane przez ucznia w celu samodzielnego powtórzenia materiału lub pogłębienia wiedzy.