SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Znaczenie prognozowania pogody. Trudności w prognozowaniu pogody

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

4. analizuje mapę synoptyczną i zdjęcia satelitarne w celu przedstawienia aktualnego stanu i prognozy pogody.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• dowiaduje się, czym jest prognoza pogody,

• charakteryzuje metody prognozowania pogody,

• identyfikuje trudności w prognozowaniu pogody,

• ocenia znaczenie prognozowania pogody.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, eksperymentalno‑obserwacyjna, pogadanka

Formy zajęć: praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, tabela obserwacji, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Atlas chmur (dostęp 2.03.2021).

Dane z serwisu IMGW dotyczące klimatu Polski: klimat.imgw.pl (dostęp 2.03.2021).

K. Olszewski, Jak prowadzić obserwacje meteorologiczne?, www.zycieaklimat.edu.pl (dostęp 2.03.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Uczniowie przed lekcją powinni zapoznać się z tekstem e‑materiału. Dwa dni przed lekcją uczniowie podzieleni na grupy (podział i liczebność grup ustala nauczyciel) zaczynają prowadzić obserwacje i odczytują z aplikacji i stron pogodowych (np. twojapogoda.pl) wielkość parametrów meteorologicznych dla swojej miejscowości pozwalających przewidzieć pogodę w dniach następnych. Obserwacje prowadzą 3 razy dziennie (rano, wczesnym popołudniem, wieczorem), w tych samych porach odczytują wielkość parametrów meteorologicznych, dane wpisują do tabeli:

Uczniowie wykonują fotografie chmur w celu późniejszego ustalenia ich rodzaju na podstawie atlasu chmur. Mogą także wykorzystać informacje o alternatywnych metodach przewidywania pogody (zawarte w Ciekawostce w e‑materiale). Zebrane dane przygotowują w formie prezentacji multimedialnej.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez przypomnienie, na czym polega prognozowanie pogody – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna

• Prezentacja audiobooka zawierającego informacje o znaczeniu prognozowania pogody, towarzyszących temu trudnościach i sprawdzalności prognoz. Uczniowie w parach wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału. Wskazani uczniowie lub ochotnicy prezentują wyniki pracy, nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi.

• Omówienie zasad wykonania zadania – zadaniem uczniów jest przedstawienie i zinterpretowanie wyników prowadzonych obserwacji i zebranych danych meteorologicznych w celu sformułowania ogólnej prognozy pogody dla miejscowości, w której znajduje się szkoła.

• Analiza w grupach zebranych samodzielnie danych meteorologicznych i innych informacji wskazujących na możliwość przejścia frontów ciepłego lub chłodnego i przewidywane zmiany pogody lub ich brak; próba sporządzenia ogólnej prognozy pogody dla miejscowości, w której znajduje się szkoła,

• Przedstawienie przez poszczególne grupy na forum klasy zebranych danych, wniosków i spostrzeżeń dotyczących spodziewanych zmian pogody (lub ich braku); nauczyciel kontroluje poprawność wnioskowania i wypowiedzi, zadaje pytania pomocnicze, wprowadza uzupełnienia.

• Wyświetlenie na ekranie map synoptycznych Europy z dwóch dni poprzedzających lekcję: meteo.imgw.pl.

• Analiza map synoptycznych przeprowadzona przez nauczyciela z udziałem wszystkich uczniów, ze zwróceniem uwagi na układ ośrodków barycznych, rodzaj i kierunek przemieszczania się frontów oraz mas powietrza, przestrzenne zróżnicowanie opadów, temperatury powietrza i in. w celu określenia spodziewanych zmian pogody w Polsce oraz miejscowości, w której znajduje się szkoła.

• Wyświetlenie na ekranie prognozy pogody przedstawionej w mediach (np. twojapogoda.pl, ewentualnie inne).

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest:

  • porównanie ogólnych prognoz opracowanych na podstawie zgromadzonych przez uczniów danych i analizy mapy synoptycznej,

  • określenie zgodności sporządzonych prognoz z prognozą przedstawianą w mediach,

  • określenie zgodności sporządzonych prognoz z aktualnym stanem pogody,

  • wskazanie mocnych i słabych stron przeprowadzonego wnioskowania oraz trudności występujących podczas analizy i interpretacji danych.

• Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pytania pomocnicze, weryfikuje też poprawność wypowiedzi i wprowadza uzupełnienia.

• Podsumowanie przez nauczyciela prezentowanych w dyskusji treści ze zwróceniem uwagi na metody prognozowania, ich słabe i mocne strony, sprawdzalność itp.

Faza podsumowująca

• Uczniowie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z bloku „Sprawdź się”.

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Sporządzenie prognozy pogody na podstawie analizy mapy synoptycznej dla dowolnie wybranego lub wskazanego przez nauczyciela regionu w Polsce.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Audiobook oraz mapy zawarte w e‑materiałach mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących cech klimatu Polski. Znajdą one także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w procesie samokształcenia. Audiobook może służyć zwiększeniu zainteresowania ucznia zachodzącymi wokół niego procesami przyrodniczymi.