Dla nauczyciela
Autor: Ewa Orlewicz
Przedmiot: Filozofia
Temat: Absolut w filozofii starożytnej
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
definiuje pojęcie absolutu;
charakteryzuje pojęcie absolutu w ujęciu Platona, Arystotelesa, stoików i Plotyna;
analizuje wybrane fragmenty dzieł filozofów starożytnych dotyczących absolutu.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się nad odpowiedziami na pytania zadane we wprowadzeniu:
– Czy istnieje jakiś byt doskonały, niezależny od innych bytów, pierwotny wobec wszystkiego, co istnieje? Byt najwyższy, wieczny i niezmienny?
– Czy za światem stoi jakaś nadrzędna rzeczywistość? A może ukrywa się ona w zjawiskach świata? Czy też może byt ogranicza się do materii – tej rzeczywistości, która daje się poznawać zmysłami, zmienia się i jest nietrwała, ale jest jedynym, co dane w naszym doświadczeniu?
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie inicjuje rozmowę kierowaną na podstawie odpowiedzi na pytania zawartych we wprowadzeniu, które uczniowie przygotowali w domach.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie. Nauczyciel może wybrać jedno z pytań do zadania domowego.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Mapa myśli”, a następnie czyta polecenia:
– Na podstawie mapy myśli wymień cechy wspólne w rozumieniu bytu absolutnego w filozofii starożytnej.
– W odniesieniu do mapy myśli omów pojęcie absolutu jako źródła rzeczywistości materialnej w filozofii starożytnej.
Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia – od najprostszych do najtrudniejszych – i będą to robić wspólnie. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie ochotnik udziela odpowiedzi. Reszta uczniów ustosunkowuje się do niej, proponując swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Zalogowany na platformę nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Każdy uczeń ma dokończyć zdanie, odwołując się do wyświetlonych treści: Zaczynam się zastanawiać…
Praca domowa:
Wybierz jedną ze szkół filozoficznych przedstawionych w e‑materiale i przygotuj plakat, na którym przedstawisz, w jaki sposób pojmowali absolut ich przedstawiciele.
Materiały pomocnicze:
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1‑5, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 1999.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.