Autor: Tomasz Malinowski

Temat: Kontrola społeczna

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

I. Człowiek w społeczeństwie.

Uczeń:

4) charakteryzuje na przykładach różne rodzaje norm społecznych (w tym ich genezę), wyjaśnia mechanizm kontroli społecznej oraz skutki łamania tych norm.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje różne rodzaje norm społecznych, odwołując się do konkretnych przykładów;

• wyjaśnia mechanizm kontroli społecznej;

• ocenia oddziaływanie różnych czynników na efektywność kontroli społecznej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego;

• metoda jigsaw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Kontrola społeczna”.

2. Przedstawienie tematu „Kontrola społeczna” i celów zajęć.

3. Uczniowie biorą udział w rozmowie wprowadzającej szczegółowo w przedstawiony temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do pięciu. Następnie łączą się w zespoły według przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• nr 1 – Ład aksjonormatywny w społeczeństwie;

• nr 2 – Rodzaje norm – schemat;

• nr 3 – Kontrola społeczna i jej odpowiedź na destabilizację ładu aksjonormatywnego;

• nr 4 – Sankcje – instrument kontroli społecznej służący stabilizowaniu ładu aksjonormatywnego;

• nr 5 – Kontrola społeczna – formy i rodzaje. Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły, tak by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Następnie chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z multimedium w sekcji „Animacja” – uczniowie wynotowują najistotniejsze informacje. Następnie wykonują w parach ćwiczenie 1 dołączone do animacji. Chętne/wybrane zespoły prezentują swoje odpowiedzi na forum klasy.

3. Uczniowie przygotowują argumenty do dyskusji nt. uniwersalnego mechanizmu działania kontroli społecznej: od identyfikacji zachowania, przez jego ocenę, aż do zastosowanej sankcji. Dyskutują, a następnie wybrane osoby przedstawiają wnioski.

4. Zespół klasowy wspólnie wykonuje ćwiczenia nr 5–8 i omawia odpowiedzi wraz z nauczycielem.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwijają zdanie: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

• Encyklopedia socjologii, Warszawa 1998.

• Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Animacja” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.