SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Typy złóż mineralnych.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony: V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.
Uczeń: 3) wyróżnia główne minerały skałotwórcze, klasyfikuje skały, przedstawia genezę skał magmowych, osadowych i przeobrażonych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• klasyfikuje typy złóż,

• wie, czym jest złoże mineralne,

• charakteryzuje minerały (lub rudy) dla różnych typów złóż.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat/poster, metody operatywne (praca z animacją 3D, tekstem, mapą)

Formy zajęć: praca w parach, praca w grupach, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, arkusze papieru, pisaki, atlas, mapa fizyczna Polski i świata

Materiały pomocnicze:

• Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

• Maślankiewicz K., Kamienie szlachetne, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1982.

• Mizerski W., Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć. Prosi o przypomnienie terminów: minerał i skała. Przeprowadza pogadankę, pytając uczniów, czym jest złoże mineralne. W tej części można wykorzystać wprowadzenie do e‑materiału.

• Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie, pracując w parach, piszą na kartkach definicję złoża mineralnego (jak rozumieją ten termin) i podają przykłady złóż mineralnych.

• Omówienie definicji, pogrupowanie wymienionych przykładów złóż mineralnych.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby korzystając z e‑materiału, podzielili złoża mineralne ze względu na znaczenie gospodarcze, na genezę złoża, oraz ze względu na formę i sposób zalegania złoża.

• Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup. Po podziale złóż każda grupa otrzymuje arkusz papieru i typy złóż mineralnych do scharakteryzowania. Uczniowie, korzystając z atlasu, mają także podać przykłady występowania tego typu złóż w Polsce lub na świecie.

• Nauczyciel przydziela złoża dla grup, np. grupa pierwsza – złoża energetyczne, grupa druga – metaliczne, grupa trzecia – budowlane i złoża kamieni szlachetnych i półszlachetnych, grupa czwarta – chemiczne i złoża wód mineralnych, grupa piąta – złoża endogeniczne, grupa szósta – złoża egzogeniczne.

• Uczniowie tworzą plakat charakteryzujący dany typ złóż, szukają w atlasie przykładów miejsc ich występowania.

• Po zakończeniu pracy przedstawiciele grup omawiają dany typ złoża, wskazują na mapie ściennej wybrane miejsca ich występowania.

• Następnie (po zakończeniu prezentacji) nauczyciel zadaje uczniom pytanie: dlaczego te same kopaliny mogą występować w różnych typach złóż? – krótka dyskusja.

• Po tej dyskusji nauczyciel wyświetla schemat z e‑materiału przedstawiający formy złóż mineralnych.

• Pogadanka na temat wyglądu, powstawania form złóż (uzupełniana mini wykładem nauczyciela dotyczącym np. diapirów lub konkrecji) – uczniowie wyszukują przykłady złóż mineralnych tworzących dane formy np. węgiel kamienny – pokłady.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w parach, zapoznali się z animacją 3D zawartą w e‑materiale i odpowiedzieli na polecenia tam zawarte

• Czas na odpowiedzi uczniów i krótką dyskusję.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie w parach wykonują kilka, wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, w jaki sposób mogą wykorzystać zdobytą wiedzę.

Praca domowa

• Podaj trzy przykłady złóż mineralnych występujących w Polsce – określ, do jakich typów złóż należą i jakie tworzą formy.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• animację 3D można wykorzystać podczas lekcji powtórzeniowej z działu V z zakresu rozszerzonego,

• animację 3D można wykorzystać także podczas lekcji dotyczącej surowców mineralnych Polski (zakres podstawowy, XIV. 3).