Scenariusz zajęć

Autor: Krzysztof Błaszczak, Marcin Maćkiewicz

Przedmiot: chemia

Temat: Jak powstały pokłady kopalin organicznych?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia kopaliny organiczne;

• określa skład ropy naftowej i gazu ziemnego;

• wymienia procesy zachodzące podczas powstawania kopalin organicznych;

• przedstawia genezę ropy naftowej i gazu ziemnego.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• film samouczek;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: Co to są kopaliny organiczne? Jakie kopaliny skrywa Ziemia?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie podają skład pierwiastkowy kopalin.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej film o powstaniu kopalin organicznych.

2. Analiza treści w dostępnych źródłach informacji, w tym e‑materiale. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy zadaniowe:

• I grupa – węgle kopalne;

• II grupa – ropa naftowa;

• III grupa – gaz ziemny. Po czym rozdaje arkusze papieru A2 i mazaki. Uczniowie udzielają odpowiedzi na pytanie: Z czego powstały kopaliny organiczne oraz jakie warunki towarzyszyły ich powstawaniu? Jakimi właściwościami charakteryzują się dane kopaliny? Uczniowie w opracowaniu odpowiedzi wykorzystują również informacje pozyskane z filmu. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów. Po minionym czasie, liderzy prezentują efekty pracy grupowej z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Podczas prezentacji uczniowie z pozostałych grup mogą nawzajem zadawać sobie pytania. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, zadając przykładowe pytania: Jak można podzielić kopaliny organiczne? Jakie wyróżniamy rodzaje węgli kopalnych? Jaki jest skład ropy naftowej? Jaki jest główny składnik gazu ziemnego? Które z kopalin, wg jednej z hipotez, mogły powstać z węglików metali?

2. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że ...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłem/łam...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jak można podzielić kopaliny organiczne?

• Jakie wyróżniamy rodzaje węgli kopalnych?

• Jaki jest skład ropy naftowej?

• Jaki jest główny składnik gazu ziemnego?

• Które z kopalin, wg jednej z hipotez, mogły powstać z węglików metali?

2. Arkusze papieru A2, mazaki, glutaki.