Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Obraz i ocena XIX‑wiecznego kolonializmu we fragmencie Jądra ciemności Josepha Conrada
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
scharakteryzuje bohaterów Jądra ciemności Josepha Conrada: białych kolonizatorów i mieszkańców podbijanych ziem, wskazując na kontrasty między nimi;
wyjaśni, z czego wynika rozdarcie bohatera Jądra ciemności;
opisze obraz XIX‑wiecznego kolonializmu we fragmencie Jądra ciemności.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Chętni uczniowie w odpowiednim czasie przed zajęciami zapoznają się z utworem Jądro ciemności Josepha Conrada.
Uczniowie przygotowują prezentację multimedialną na temat XIX‑wiecznego kolonializmu. Prezentacja powinna zawierać:
- stronę tytułową,
- krótkie omówienie, czym jest kolonializm,
- materiał ilustracyjny (zdjęciowy),
- własną ocenę zjawiska,
- slajd zamykający.
Faza wprowadzająca:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie nauczyciel zadaje pytania: „Czym jest kolonializm? W jaki sposób został ukazany w Jądrze ciemności?” Prosi uczniów, aby w parach rozpoczęli wstępną dyskusję na ten temat. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum, a wybrana osoba zapisuje najważniejsze spostrzeżenia i wnioski z dyskusji na tablicy.
Faza realizacyjna:
Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Audiobook”. Polecenia wykonują w parach.
Uczniowie przygotowują argumenty w dyskusji: W jaki sposób Jądro ciemności Conrada ukazuje kontrasty między białymi kolonizatorami i mieszkańcami podbijanych ziem? Nauczyciel dzieli uczniów na kilkuosobowe zespoły i daje im czas na przygotowanie argumentów. Każdy zespół wybiera przedstawiciela i przedstawia swoją argumentację. Argumenty, które zostały przywołane w wypowiedziach przedstawicieli zespołów zostają zapisane na tablicy. Nauczyciel proponuje uczniom stworzenie rankingu argumentów (zaczynając od tych, które powtarzały się najczęściej).
Uczniowie pracują indywidualnie i rozwiązują ćwiczenia nr 1‑5. Po wykonaniu zadania nauczyciel wyświetla na tablicy wybrane odpowiedzi i następuje ich omówienie.
Ćwiczenia 6‑8 uczniowie wykonują w parach lub większych grupach.
Faza podsumowująca:
Jako podsumowanie lekcji uczniowie konstruują wspólną notatkę w formie mapy myśli dotyczącą obrazu XIX‑wiecznego kolonializmu oraz oceny tego obrazu.
Praca domowa:
Na czym polegała kolonizacja Afryki? Jaką prawdę o cywilizacji europejskiej odkrywa tekst J. Conrada?
Materiały pomocnicze:
Andrzej Braun, Śladami Conrada, Warszawa 1972.
Maya Jasanoff, Joseph Conrad i narodziny globalnego świata, Poznań 2018.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.