Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Księżyc i jego fazy
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.
4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda — człowiek — gospodarka.
6. Kształtowanie umiejętności wieloaspektowego postrzegania przestrzeni i wyobraźni przestrzennej.
III. Kształtowanie postaw.
1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.
2. Kształtowanie przekonania o użyteczności edukacji geograficznej dla osobistego rozwoju człowieka oraz aktywności społecznej.
Treści nauczania:
II. Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata: wysokość górowania Słońca, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, fazy Księżyca, zaćmienia Słońca i Księżyca, osiągnięcia badawcze w eksploracji Wszechświata. Uczeń:
3) wyjaśnia występowanie faz Księżyca, zaćmień Słońca i Księżyca oraz oddziaływanie Księżyca i Słońca na powstawanie pływów;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
poznaje przebieg faz lunarnych,
objaśnia następstwa ruchów orbitalnych Księżyca i określa zależności czasowe miesięcy księżycowych,
identyfikuje i ocenia oddziaływanie Księżyca na życie na Ziemi.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca indywidualna
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Strona Internetowa NASA z wizualizacjami faz Księżyca: https://svs.gsfc.nasa.gov/cgi‑bin/details.cgi?aid=4000
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie przez nauczyciela informacji na temat Księżyca (średnica, odległość od Ziemi, czas obiegu wokół Ziemi, geometria układu Ziemia–Księżyc–Słońce itp.) – nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę na ten temat.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania - zadaniem uczniów jest wysłuchanie pogadanki nauczyciela na temat przyczyn występowania faz Księżyca i wykonanie poleceń z e‑materiału.
Pogadanka nauczyciela prowadzona w interakcji z uczniami, wzbogacona prezentacją multimedialną zawierającą schematy i grafiki z e‑materiału, dotycząca poszczególnych faz Księżyca i przyczyn ich powstawania oraz różnic między miesiącem synodycznym a syderycznym. W trakcie pogadanki nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę i rozumienie treści zawartych w e‑materiale.
Wyświetlenie animacji z e‑materiału - uczniowie wykonują polecenie do animacji (Prześledź przebieg ruchów orbitalnych i faz Księżyca. Zastanów się nad jego oddziaływaniem na życie na Ziemi). Odpowiedzi zapisują w zeszytach. Nauczyciel kontroluje poprawność działań.
Podsumowanie przez nauczyciela treści prezentowanych podczas lekcji poprzez wykazanie związków przyczynowo‑skutkowych prowadzących do występowania faz Księżyca i ich wpływu na procesy zachodzące na Ziemi.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa:
dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale,
Zapoznanie się z animacjami faz Księżyca na stronie NASA, w celu wizualizacji i utrwalenia wiedzy uzyskanej podczas lekcji:
https://svs.gsfc.nasa.gov/cgi‑bin/details.cgi?aid=4000,
wyszukanie w różnych źródłach, informacji dotyczących wpływu faz Księżyca na procesy zachodzące na Ziemi i życie ludzi (np. rolnictwo biodynamiczne, wpływ na zdrowie, wierzenia i zachowania społeczne, pomiar czasu itp.); uczniowie przedstawiają zebrane informacje podczas następnej lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Zawarta w e‑materiale animacja może być wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego obserwacji astronomicznych. Będzie przydatna także podczas innych lekcji z tego bloku tematycznego dotyczących np. zagadnień związanych z oddziaływaniem Księżyca na procesy występujące na Ziemi.