Autor: Tomasz Malinowski

Temat: José Ortega y Gasset „Bunt mas” – analiza tekstu filozoficznego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

8) charakteryzuje współczesne społeczeństwo i analizuje jego cechy (otwarte, postindustrialne, konsumpcyjne, masowe i informacyjne).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje tekst filozoficzny José Ortegi y Gasseta;

• dokonuje selekcji i hierarchizacji informacji pozyskanych z materiału źródłowego;

• przedstawia wnioski z analizy materiału.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Cały zespół klasowy zapoznaje się z tekstem źródłowym Bunt mas w sekcji „Przeczytaj”.

2. Podział klasy na dwie grupy. Grupa I przygotowuje analizę formalną tekstu, a grupa II analizę znaczeniową (sekcja „Prezentacja multimedialna”).

Faza wstępna:

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Uczniowie podczas burzy mózgów tworzą mapę skojarzeń z hasłem „masy”. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów i podsumowanie.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie w parach wyszukują w źródłach internetowych informacji o José Ortedze y Gassecie i tworzą jego biogram. Ochotnicy przedstawiają rezultaty swojej pracy na forum klasy. Pozostali uczniowie mogą uzupełniać ich wypowiedzi.

2. Podział klasy na 4‑osobowe grupy. W każdej z nich powinny się znaleźć dwie osoby z grupy I i dwie osoby z grupy II. Uczniowie dokonują analizy formalnej i znaczeniowej tekstu źródłowego. Prezentują swoją wiedzę zdobytą przed zajęciami i uczą się wzajemnie od siebie.

3. Po wykonaniu zadania wybrane grupy przedstawiają swoje rozwiązania, przy czym analizę formalną prezentują wcześniejsi członkowie grupy II, a analizę znaczeniową wcześniejsi członkowie grupy I.

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Dyskusja na temat tego, czy diagnoza Ortegi y Gasseta, że masowość spowodowała, że współczesny mu człowiek zaprzestał zadawać sobie trud rozwoju i stanął w miejscu, może odnosić się również do czasów obecnych. Na zakończenie chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.

Praca domowa:

1. Napisz streszczenie tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”

Materiały pomocnicze:

José Ortega y Gasset, Bunt mas, Warszawa 2004.

Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.