Autor: Anna Juwan

Temat: Kapacytacja plemników i ich wędrówka w drogach rodnych kobiety

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, na czym polega zjawisko kapacytacji plemników.

• Opiszesz reakcję akrosomalną i wyjaśnisz, czym jest akrosom.

• Wyjaśnisz, jak przebiega przemieszczanie się plemników w drogach rodnych kobiety.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• analiza animacji;

• ćwiczenia interaktywne;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel inicjuje rozmowę na podstawie pytań zawartych we wprowadzeniu: „Jak wygląda wędrówka plemników w drogach rodnych kobiety i na czym polega proces kapacytacji?”.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Animacja 3D”). Uczniowie zapoznają się z animacją. Następnie wykonują polecenie nr 2: „Wymień czynniki wpływające na szybkość transportu plemników w drogach rodnych kobiety” i porównują rozwiązanie z osobą z pary. Wybrane zespoły prezentują swoją odpowiedź.

2. Praca w parach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Animacja 3D” układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 7 (w którym mają za zadanie – na podstawie podanych informacji oraz własnej wiedzy – wyjaśnić, czym jest taksja oraz chemotaksja dodatnia), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie – na podstawie podanych informacji oraz własnej wiedzy – wyjaśnić, w jakim celu podczas reakcji akrosomalnej dochodzi do uwolnienia enzymów, oraz określić, gdzie w plemniku znajdują się te enzymy). Następnie łączą się z inną parą i ustalają wspólną odpowiedź.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 5 (polegające na uzupełnieniu tekstu na temat kapacytacji plemników) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 oraz 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Animacja 3D” na lekcji „Budowa i cechy fizjologii plemnika człowieka”.