Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Arystoteles: zagadnienia polityczne
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji. Uczeń:
pozna postać Arystotelesa i jego poglądy na temat genezy państwa;
przedstawi stworzoną przez Arystotelesa klasyfikację i typologię ustrojów państwowych.
zrekonstruuje Arystotelesowską koncepcję człowieka rozumianego jako zoon politikon (zwierzę polityczne).
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
rozmowa kierowana;
audiobook;
esej filozoficzny.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 5 z sekcji „Sprawdź się”: Na podstawie cytatu stwórz definicję państwa według Arystotelesa. Ochotnicy odczytują gotowe rozwiązania.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie. Nauczyciel może wybrać jedno z pytań do zadania domowego.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Wybrany uczeń odczytuje treść polecenia:
Zapoznaj się z tekstem i uzupełnij mapę myśli odpowiedziami na pytania:
1. Co jest celem państwa według Arystotelesa?
2. Jaka jest geneza państwa według filozofa?
3. Jak Arystoteles uzasadnia stworzoną przez siebie koncepcję człowieka, rozumianego jako zoon politikon (zwierzę polityczne) i jak ją rozumie? Jak to przejawia się we wspólnocie państwowej?
Klasa dzieli się na grupy i opracowuje propozycje odpowiedzi. Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.Prowadzący zajęcia pyta uczniów, czy Arystotelesowska filozofia polityki jest odrzuceniem platońskiej idei państwa, czy też w swej istocie kontynuuje sposób ujęcia problematyki zaproponowany przez twórcę Akademii.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 6, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca:
Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli.
Na koniec nauczyciel pyta uczniów, dlaczego Arystoteles uważał demokrację za zwyrodniały ustrój polityczny. Prosi ich też o ustosunkowanie się do opinii filozofa.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Arystotelesa: (…) człowiek jest z natury stworzony do życia w państwie, taki zaś, który z natury, a nie przez przypadek, żyje poza państwem, jest albo nędznikiem, albo nadludzką istotą…
Materiały pomocnicze:
Voegelin E., Arystoteles, tłum. M.J. Czarnecki, Warszawa 2011.
Gołoś M., Arystoteles – zoon politikon, „Społeczeństwo i Edukacja” 2009, nr 2, s. 95–101.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.