Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: Sentymentalizm i jego pokłosie
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje cechy sentymentalizmu jako stylu życia i prądu literackiego,
dostrzega związki sentymentalizmu ze zjawiskami społeczno‑historycznymi, np. jego wpływ na wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej,
analizuje rolę sentymentalizmu, jaką odegrał w rozwoju literatury.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Sentymentalizm i jego pokłosie”. Uczniowie powinni zapoznać się z blokiem tekstowym oraz galerią zdjęć interaktywnych.
Nauczyciel prosi także dwa zespoły o przygotowanie krótkich prezentacji: 1. Co było PRZED sentymentalizmem? (Chodzi o zarysowanie tła: najważniejsze idee oświecenia i wcześniej baroku). 2. Co nastąpiło PO sentymentalizmie? (Wielka Rewolucja Francuska, a w literaturze romantyzm).
Faza wprowadzająca:
Lekcja rozpoczyna się od prezentacji tła społeczno‑kulturowego, na którym rozkwitł sentymentalizm. Pierwsza z przygotowanych grup przedstawia swoje ustalenia, pozostali uczniowie notują najważniejsze informacje, mogą również włączać się do prezentacji. Nauczyciel ocenia pracę zaangażowanych osób.
Wyświetlenie na tablicy tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
Faza realizacyjna:
Prowadzący prosi, by uczniowie stworzyli na tablicy mapę skojarzeń związanych ze słowami „sentymentalny”, „sentymentalizm”. Ważne są skojarzenia literackie i pochodzące z języka potocznego.
Następnie nauczyciel wyświetla galerię zdjęć multimedialnych. Prosi, by jeden z uczniów przeczytał polecenie 1, i otwiera dyskusję na temat poruszony w zadaniu. Później uczniowie indywidualnie wykonują polecenie 2 towarzyszące galerii.
W następnej części tej fazy lekcji nauczyciel odtwarza pierwsze nagranie z sekcji „Audiobook”. Odczytuje polecenie 1 i rozpoczyna dyskusję na jego temat (będzie to kontynuacja refleksji poruszonych w rozmowie o paradoksie sentymentalizmu i Wielkiej Rewolucji Francuskiej). Prosi, by uczniowie zanotowali wnioski.
Następnie odtwarza drugą część audiobooka i poleca, by uczestnicy zajęć podzieli się na dwie grupy. Pierwsza wykonuje polecenie 2, a druga polecenie 3 z sekcji „Audiobook”. Następnie uczniowie prezentują swoje ustalenia i formułują wspólne wnioski, a nauczyciel moderuje ich dyskusję.
Faza podsumowująca:
W podsumowaniu lekcji następuje prezentacja drugiej grupy przygotowanych przed zajęciami uczniów – na temat wpływu sentymentalizmu na późniejsze zjawiska społeczne i kulturowe. W rozmowie warto także zapytać o wpływy sentymentalne we współczesnej kulturze i obyczajowości, np. w literaturze popularnej czy w aranżacji ogrodów.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Wykonaj polecenie 4 z sekcji „Audiobook”.
Materiały pomocnicze:
Zbigniew Marecki, Nowy sentymentalizm. Światopogląd i poetyka polskiej powieści dla kobiet po 1989 roku, repozytorium CEON.
Teresa Kostkiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o poglądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.