Dla nauczyciela

Imię i nazwisko autora: Magdalena Sieradz

Przedmiot: język niemiecki

Temat zajęć: Meine Pflichten zu Hause./Moje obowiązki w domu.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, zakres podstawowy, poziom językowy  B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Rozwijanie i doskonalenie umiejętności opisywania i wypowiadania się na temat obowiązków domowych.

Cele szczegółowe:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
2) miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe, wynajmowanie, kupno i sprzedaż mieszkania, przeprowadzka);
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
11) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do odbiorcy.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • informuje o swoich obowiązkach domowych;

  • wymienia wady i zalety pomagania w obowiązkach domowych przez dzieci i młodzież;

  • wyraża swoją opinię na temat tego, czy dzieci i młodzież powinni pomagać w domu.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • pracuje z autentycznymi materiałami językowymi;

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

  • tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć;

  • czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • dokonywanie świadomej analizy języka obcego - tłumaczenie słów.

Metody, techniki i formy pracy:

  • podająca – techniki: wyjaśnianie, praca z źródłem drukowanym, praca z mapą pojęć;

  • praktyczna – techniki: metoda aktywizująca – gry dydaktyczne;

  • kognitywna – technika: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana – z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w plenum

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (mapa pojęć),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło Meine Pflichten zu Hause.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat, czy uczniowie pomagają w domu.

  • Uczniowie pracują w grupach, tworzą listę obowiązków, które mają w domu.

  • Grupy prezentują swoje listy.

  • Nauczyciel przekazuje uczniom informacje zawarte w „Czy wiesz, że…” na temat istnienia w niemieckim Kodeksie Cywilnym zapisu zobowiązującego dziecko mieszkające razem z rodzicami do pomagania w gospodarstwie domowym stosownie do jego możliwości. Następnie pyta uczniów, czy oni też są zobowiązani prawnie do takiej pomocy. Uczniowie  przedstawiają swoje hipotezy w języku niemieckim.

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie na podstawie tytułu próbują odgadnąć, o czym jest tekst.

  • Uczniowie czytają (i jednocześnie słuchają) tekstu, starając się zrozumieć jego treść na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.

  • W celu utrwalenia słownictwa uczniowie wykonują polecenia do tekstu, określają główną myśl tekstu, wskazują, czy zdania są zgodne z treścią tekstu, znajdują w tekście zdania o podobnym znaczeniu, grupują argumenty).

  • Nauczyciel przeprowadza  ćwiczenie ustne w celu zastosowania nowego słownictwa w  reakcjach językowych. Wciela się w rolę rodzica i poleca wybranym uczniom wykonanie jakiejś czynności domowej. Wybrany/wylosowany uczeń ma za zadanie zareagować,  potwierdzić  lub odmówić podając powód.

  • Sekcja Mapa pojęć pogłębia poruszoną już w części „Przeczytaj” tematykę i utrwala poznane wcześniej słownictwo.

  • Uczniowie pracują w parach, zapoznają się z mapą pojęć, zbierają słowa, które kojarzą im się z tematem „pomagać w domu”? Następnie łączą się w  czwórki i uzupełniają ten zbiór.

  • Uczniowie wykonują polecenia do multimedium (mapa pojęć):

    • uzupełniają w pustych polach obowiązki, które mieli i mają w domu,

    • dopasowują wyrażenia do zdjęć,

    • uzupełniają tekst na podstawie mapy pojęć,

    • dopasowują czasowniki do rzeczowników.

  • Korzystając z materiału ćwiczeń i multimedium uczniowie wpisują w dziewięć pól na kartce nazwy obowiązków domowych. Chodząc po klasie szukają 3 osób, które takie obowiązki wykonują w domu. Stawiają pytania i odpowiadają po niemiecku. (Bingo) W nauczaniu zdalnym uczniowie mogą skorzystać z możliwości programu Padlet. Każdy z nich wpisuje na ściance w jednej kolumnie hasła, uczniowie identyfikujący się z nimi dopisują swoje imiona.

  • Uczniowie pracują w grupach. Otrzymują listę obowiązków z mapy pojęć oraz kilku obowiązków szkolnych. Ich zadanie polega na przyporządkowaniu tych obowiązków do kategorii 1. Ważne i pilne, 2. Ważne i niepilne, 3. Nieważne i pilne oraz 4. Nieważne i niepilne. Patrząc na listę ustalają kolejność wykonania tych obowiązków. Porównują wyniki z wynikami innych grup (matryca zarządzania czasem).

  • W nauczaniu zdalanym uczniowie wykonują zestaw ćwiczeń interaktywnych, utrwalają nowo poznane słowa i wyrażenia poprzez łączenie w pary niemieckojęzycznych słów i wyrażeń z ich polskojęzycznymi odpowiednikami, rozwiązywanie krzyżówki zawierającej słowa z aktualnej lekcji, dopasowanie czasowników do fragmentów wyrażeń, wybieranie właściwej formy czasownika, zaznaczanie błędów w tekście i zapisywanie go w bezbłędnej formie, tłumaczenie brakujących części zdania na język obcy.

  • Jeśli lekcja odbywa się w klasie szkolnej, uczniowie mogą przeprowadzić w swoim gronie ankietę odnośnie obowiązków domowych i na jej podstawie przygotować krótką prezentację, podczas której przedstawią jej wyniki na forum klasy. Tego typu ćwiczenie byłoby zgodne z wymaganiami dotyczącymi nowego egzaminu maturalnego od roku 2023.

  • Podzielcie się na grupy po około 5‑6 osób każda. Przeprowadźcie między sobą krótką ankietę, jakie obowiązki macie w domu. Wykorzystajcie do tego m.in. wyrażenia z mapy myśli. Następnie przygotujcie krótką prezentację i przedstawcie wyniki swoich ankiet na forum klasy.

    Przydatne zwroty:

    An unserer Umfrage haben … Personen teilgenommen: … Mädchen und … Jungs.
    Unsere kleine Umfrage hat ergeben, dass alle/die Hälfte/nur zwei von uns Pflichten zu Hause haben.
    … von uns müssen die Blumen gießen/Einkäufe erledigen/auf Geschwister aufpassen/... Wir haben eine Umfrage zum Thema „Was sind deine Pflichten zu Hause?“ durchgeführt.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie opisują w mailu do koleżanki/kolegi, jakie obowiązki mieli w domu, kiedy byli małymi dziećmi, a jak to wygląda teraz, wyrażają swoją opinię na temat pomagania w obowiązkach domowych przez dzieci i nastolatków, wykazują zalety pomagania w obowiązkach domowych przez dzieci i nastolatków.

  • Na zakończenie wpisują na kartkach samoprzylepnych 3 najważniejsze rzeczy, których się nauczyli oraz 1 pytanie, na które poszukują jeszcze odpowiedzi.

Praca domowa:

Aufgabe 8 ma charakter podsumowujący. Ponieważ pisanie na lekcji zajmuje dużo czasu, warto to ćwiczenie zadać jako pracę domową. Uczniowie mają także sprawdzić stan prawny dotyczący pomocy dzieci w domu rodziców.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy pojęć:

  • przed lekcją: powtórzenie znanego słownictwa z zakresu obowiązków domowych; utworzenie listy obowiązków domowych w wersji niemieckojęzycznej wraz z informacja, lubię je wykonywać czy nie lubię ich wykonywać.

  • w trakcie lekcji: analiza znaczenia, porównanie z własną listą, krótka sonda na temat: „Kto z uczniów jest najbardziej pracowity w domu?”. Uczniowie w kilku grupach przygotowują najpierw krótką ankietę po niemiecku, przeprowadzają ją w klasie, podsumowują i przedstawiają wyniki na forum klasy. Porównują, czy dane, które uzyskali są podobne.

  • po lekcji: powtórzenia słownictwa, praca nad wymową i intonacją, przygotowanie wypowiedzi z argumentacją za lub przeciw obowiązkom domowym dla dzieci i młodzieży, opowiadanie o tym, jakie mają obowiązki domowe.

Wykaz źródeł:

Magdalena Sieradz, Warum sollten Kinder und Jugendliche im Haushalt helfen?, [na podstawie:] Hilft Ihr Kind/helfen Ihre Kinder manchmal bei Arbeiten, die im Haushalt anfallen, oder nicht?, www.statista.de.

Słownik