Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Anaksymander w oczach komentatorów – określanie problematyki, poglądu, postawy filozofa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rekonstruuje problemy zawarte w komentarzach i relacjach poglądów dotyczących Anaksymandra;

• zna i interpetuje teksty źródłowe: Arystoteles, O powstawaniu i ginięciu; Hipolit, Refutatio, I, 6, 7; Symplikios In phys, 24, 21; Symplikios, In phys. 24, 17.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Anaksymander w oczach komentatorów – określanie problematyki, poglądu, postawy filozofa”. Uczniowie mają zapoznać się z treściami w sekcji „Przeczytaj” i przygotować prezentację, w której przedstawią przykłady ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie zadaje uczniom pytanie: Co było na początku?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki. Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną porządkującą ten etap pracy.

2. Praca z multimedium. Uczniowie uruchamiają na tabletach lub komputerach materiał z sekcji „Audiobook”, a następnie odczytują polecenia:
   – Zrekonstruuj przypisywaną Anaksymandrowi przez Arystotelesa argumentację na rzecz właściwości tego, z czego wszystko powstaje, czyli zasady
   – Wypisz właściwości przypisywane zasadzie Anaksymandra przez Arystotelesa. Pracują w parach, analizując treść zadań, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 1‑4. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi

4. Uczniowie wykonują ostatnie ćwiczenie nr 5. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?

Praca domowa:

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia nr 6–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Drozdowicz Z., Czego powinni nauczyć się filozofowie i czego mogą oni nauczyć innych?, w: „Filo‑Sofija” 26(2014/3), s. 29–40.

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.

• Dariusz Kubok, „Apeiron” Anaksymandra , czyli o tym, co pierwsze w filozofii, „Folia Philosophica” 1999, nr 17, s. 15‑28.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.