SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki wpływające na rozmieszczenie i wielkość opadów atmosferycznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

3) wyjaśnia mechanizm cyrkulacji atmosferycznej i rozkład opadów atmosferycznych na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia czynniki wpływające na rozmieszczenie i wielkość opadów atmosferycznych,

• analizuje rozkład opadów na Ziemi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: miniwykład, pogadanka, dyskusja, burza mózgów, praca z e‑materiałem (z grafiką interaktywną, z tekstem, wykonywanie ćwiczeń), poster

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas, mapa fizyczna świata, karteczki samoprzylepne, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Balon J., Desperak J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 129–132 (rozdział Atmosfera, pogoda i klimat).

Battan L.J., Pogoda, tłum. S. Moszkowicz, PWN, Warszawa 1979.

Roth G.D., Pogoda i klimat, tłum. Z. Woliński, Świat Książki, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi uczniów o wyjaśnienie terminu opady atmosferyczne.

• Pogadanka na temat różnych rodzajów opadów – czym są, czym się różnią.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Miniwykład nauczyciela – podział opadów według ich powstawania na podstwie części „Przeczytaj” e‑materiału.

• Burza mózgów – od czego zależą opady atmosferyczne? Uczniowie zapisują swoje zdanie na małych karteczkach samoprzylepnych.

• Analiza, grupowanie treści karteczek na tablicy.

• Wspólne podsumowanie – wypisanie czynników, które zauważyli uczniowie.

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tekstem e‑materiału.

• Uczniowie pracują w parach, mają znaleźć odpowiedź na pytanie, czy są inne czynniki wpływające na opady, których nie zauważyli wcześniej.

• Dyskusja na temat wpływu wymienionych czynników na wielkość opadów – wykorzystanie treści e‑materiału.

• Analiza grafiki interaktywnej – wyróżnienie obszarów na Ziemi o wysokich i niskich rocznych sumach opadów; w e‑materiale znajdują się przykłady obszarów o najwyższych i najniższych sumach opadów.

• Uczniowie łączą się w grupy 4‑osobowe – ich zadaniem jest najpierw przedyskutowanie informacji przedstawionych w grafice interaktywnej.

• Następnie nauczyciel każdej z grup przydziela jeden region o bardzo wysokich lub bardzo niskich opadach – uczniowie w grupach mają szczegółowo przedstawić czynniki, które w danym miejscu wpłynęły na wielkość opadów.

• Propozycje regionów dla grup (nauczyciel wybiera w zależności od liczby grup): Nizina Gangesu, zachodnia Norwegia, południowy Egipt, Kotlina Konga, Namib, Nizina Turańska, Kotlina Tarymska (Kaszgarska), Półwysep Arabski, Atakama.

• Uczniowie, pracując w grupach, mogą korzystać z różnych, dostępnych im źródeł, głównie z e‑materiału, atlasu, podręcznika – dostają arkusze papieru, najpierw muszą określić wielkość opadów w danym miejscu, następnie przedyskutować i zapisać czynniki, które na nie wpływają (tworzą poster).

• Nauczyciel podkreśla, że prezentując efekty pracy grupy, należy korzystać również ze ściennej mapy fizycznej świata.

• Po upływie czasu przedstawiciele grup, w kolejności ustalonej przez nauczyciela, przedstawiają postery i omawiają rezultaty pracy.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień opanowania omawianych zagadnień.

• Nauczyciel wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami; ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami, uwagami dotyczącymi lekcji – mówią, co było dla nich ciekawe, nowe, trudne.

Praca domowa

• Wyjaśnij zróżnicowanie wielkości opadów na Nizinie Chińskiej i na Wyspach Japońskich.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać podczas lekcji dotyczących temperatury powietrza i opadów we własnym regionie oraz przy omawianiu typów klimatów na Ziemi (zakres podstawowy: III. 5, III. 6). Zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystana przez ucznia do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy.