Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Wymiana i jej formy w świecie starożytnym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

1) wyjaśnia, czym są potrzeby człowieka i ustala ich hierarchię, uwzględniając społecznie akceptowany system aksjologiczny;

3) charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych; analizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy.

Zakres rozszerzony:

I. Człowiek w społeczeństwie. 

Uczeń: 

8) przedstawia różnorodne formy komunikowania się; wykazuje znaczenie komunikacji niewerbalnej w porozumiewaniu się.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje, jakie formy wymiany występowały w świecie starożytnym;

• wyjaśnia, jakie rodzaje handlu istniały w starożytności;

• ocenia, jaka była rola starożytnego państwa w rozwoju handlu;

• porównuje, czym różni się handel bezpośredni od łańcuszkowego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• wzajemne odpytywanie się;

• odpowiadam za ciebie;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery;

• kartki do losowania dla grup.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem, aby w czasie lekcji swobodnie orientować się w temacie.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Praca z audiobookiem. W trakcie emisji uczniowie robią notatki, które wykorzystają w dalszej części zajęć.

Faza realizacji

1. Uczniowie dzielą się na cztery grupy, każda z nich wybiera osobę prowadzącą. Nauczyciel informuje, że na zajęciach praca będzie przebiegać metodą wzajemnego odpytywania się i sposobu odpowiadam za ciebie.

2. Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala zasady, na jakich będą otrzymywać punkty za odpowiedzi oraz oceny po zakończonej grze (uczniowie słabsi lub mający problem z opanowaniem materiału będą mogli liczyć na pomoc grupy podczas odpowiedzi na pytania przeciwników – odpowiadam za ciebie).

3. Każda grupa otrzymuje marker i arkusz, na którym będzie zapisywać pytania. Zespoły zapoznają się z materiałem w sekcji Przeczytaj i na tej podstawie oraz korzystając z notatek dot. informacji zawartych w audiobooku, tworzą zestaw 15 pytań, po 4 dla każdej grupy przeciwnej oraz po jednym rezerwowym, gdyby pytania się powtórzyły. Pytania powinny dotyczyć roli transportu w rozwoju handlu, rodzajów handlu, pośrednictwa itp.

4. Gra dydaktyczna. Grupy odpowiadają na pytania wg wylosowanej kolejności. Autorzy pytań czuwają nad poprawnością odpowiedzi, a w razie potrzeby uzupełniają informacje. Gra trwa do momentu, gdy wszystkie grupy wyczerpią swoje pytania lub gdy skończy się czas przeznaczony na grę. Następuje podliczenie punktacji i ocena według wspólnie ustalonego kryterium.

5. Dyskusja: „Jakie formy wymiany można zaobserwować we współczesnym handlu i gospodarce? A może takie formy już odeszły do lamusa?”. Uczniowie przedstawiają swoje opinie i przykłady.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują wybrane ćwiczenia zawarte w sekcji Sprawdź się. Wspólne omówienie odpowiedzi.

2. Ocena pracy grup i przekazanie informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Opisz jeden ze słynnych starożytnych szlaków handlowych, jak przebiegał i jakie towary przewożono.

Materiały pomocnicze:

Herodot, Dzieje, opr. S. Hammer, Czytelnik, Warszawa 2002, ks. I, akapit 25, s. 147.

Pliniusz Starszy, Das Pyramidenkapitel im Hitat, Lepizig 1911, z 36. księgi Historii naturalnej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook można wykorzystać do przygotowania prezentacji multimedialnej na temat wymiany i handlu w starożytności.