Dla nauczyciela
Autorka: Dorota Czarny
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Wymiana i jej formy w świecie starożytnym
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
I. Człowiek i społeczeństwo.
Uczeń:
1) wyjaśnia, czym są potrzeby człowieka i ustala ich hierarchię, uwzględniając społecznie akceptowany system aksjologiczny;
3) charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych; analizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy.
Zakres rozszerzony:
I. Człowiek w społeczeństwie.
Uczeń:
8) przedstawia różnorodne formy komunikowania się; wykazuje znaczenie komunikacji niewerbalnej w porozumiewaniu się.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.
Cele operacyjne:
Uczeń:
analizuje, jakie formy wymiany występowały w świecie starożytnym;
wyjaśnia, jakie rodzaje handlu istniały w starożytności;
ocenia, jaka była rola starożytnego państwa w rozwoju handlu;
porównuje, czym różni się handel bezpośredni od łańcuszkowego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
wzajemne odpytywanie się;
odpowiadam za ciebie;
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
flipcharty i markery;
kartki do losowania dla grup.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem, aby w czasie lekcji swobodnie orientować się w temacie.
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Praca z audiobookiem. W trakcie emisji uczniowie robią notatki, które wykorzystają w dalszej części zajęć.
Faza realizacji
1. Uczniowie dzielą się na cztery grupy, każda z nich wybiera osobę prowadzącą. Nauczyciel informuje, że na zajęciach praca będzie przebiegać metodą wzajemnego odpytywania się i sposobu odpowiadam za ciebie.
2. Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala zasady, na jakich będą otrzymywać punkty za odpowiedzi oraz oceny po zakończonej grze (uczniowie słabsi lub mający problem z opanowaniem materiału będą mogli liczyć na pomoc grupy podczas odpowiedzi na pytania przeciwników – odpowiadam za ciebie).
3. Każda grupa otrzymuje marker i arkusz, na którym będzie zapisywać pytania. Zespoły zapoznają się z materiałem w sekcji Przeczytaj i na tej podstawie oraz korzystając z notatek dot. informacji zawartych w audiobooku, tworzą zestaw 15 pytań, po 4 dla każdej grupy przeciwnej oraz po jednym rezerwowym, gdyby pytania się powtórzyły. Pytania powinny dotyczyć roli transportu w rozwoju handlu, rodzajów handlu, pośrednictwa itp.
4. Gra dydaktyczna. Grupy odpowiadają na pytania wg wylosowanej kolejności. Autorzy pytań czuwają nad poprawnością odpowiedzi, a w razie potrzeby uzupełniają informacje. Gra trwa do momentu, gdy wszystkie grupy wyczerpią swoje pytania lub gdy skończy się czas przeznaczony na grę. Następuje podliczenie punktacji i ocena według wspólnie ustalonego kryterium.
5. Dyskusja: „Jakie formy wymiany można zaobserwować we współczesnym handlu i gospodarce? A może takie formy już odeszły do lamusa?”. Uczniowie przedstawiają swoje opinie i przykłady.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie wykonują wybrane ćwiczenia zawarte w sekcji Sprawdź się. Wspólne omówienie odpowiedzi.
2. Ocena pracy grup i przekazanie informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Opisz jeden ze słynnych starożytnych szlaków handlowych, jak przebiegał i jakie towary przewożono.
Materiały pomocnicze:
Herodot, Dzieje, opr. S. Hammer, Czytelnik, Warszawa 2002, ks. I, akapit 25, s. 147.
Pliniusz Starszy, Das Pyramidenkapitel im Hitat, Lepizig 1911, z 36. księgi Historii naturalnej.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Audiobook można wykorzystać do przygotowania prezentacji multimedialnej na temat wymiany i handlu w starożytności.