Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Maciej Kałaska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Największe korporacje międzynarodowe i ich rola
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony
PODSTAWA PROGRAMOWA
XXIII. Problemy gospodarcze współczesnego świata: dysproporcje w rozwoju krajów i ich skutki, wpływ korporacji transnarodowych na społeczeństwo i gospodarkę w skali lokalnej i regionalnej, problem zadłużenia krajów świata i obywateli. Uczeń: 3) ocenia wpływ korporacji transnarodowych na społeczeństwa, gospodarki i środowisko przyrodnicze państw i regionów świata.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
definiuje pojęcie korporacji międzynarodowej, wskazuje pojęcia tożsame oraz charakteryzuje etapy rozwoju takich przedsiębiorstw,
wymienia największe korporacje międzynarodowe w oparciu o ustalone kryteria,
ocenia wpływ korporacji międzynarodowej na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko przyrodnicze,
wskazuje szanse i zagrożenia związane z działalnością korporacji międzynarodowych.
Strategie: odwrócona klasa
Metody nauczania: dyskusja, praca z e materiałem, pogadanka, poster
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca wszystkich uczniów w klasie
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight‑e1c3db91‑4c44‑408c‑acf1‑4de13f4f877f (19.07.2020).
Chojnacki P., 2015, Rola i instrumenty oddziaływania korporacji ponadnarodowych w gospodarce, Studia Ekonomiczne, nr 210, 69‑78. Dostępne w: docplayer.pl/2213515‑Rola‑i-instrumenty‑oddzialywania‑korporacji‑ponadnarodowych‑w-gospodarce‑globalnej.html (19.07.2020).
Environmental Justice Atlas, 2020. Dostępne w: https://ejatlas.org/ (19.07.2020). Forbes, 2020, Fortune Global 500. Dostępne w: fortune.com/global500/2019/search/ (19.07.2020).
Stachowieka S., 2016, Ewolucja korporacji transnarodowych w świetle procesu globalizacji, Ogrody Nauk i Sztuk, nr 6, 313‑328. Dostępne w:
UNCTAD, 2020, World Investment Report, unctad.org/en/Pages/DIAE/World%20Investment%20Report/Annex‑Tables.aspx (dostęp online: 16.07.2020).
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie informacji na temat korporacji międzynarodowych i ich roli na rynku pracy w dobie globalizacji. Dzieli uczniów na sześć zespołów. Każdy zespół ma za zadanie przygotować poster przedstawiający wybrane przykłady wpływu korporacji międzynarodowych na państwa i regiony świata. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, czym jest poster oraz objaśnia zasady jego tworzenia. Pierwsze trzy zespoły zajmują się pozytywnym wpływem (odpowiednio na: gospodarkę, społeczeństwo i środowisko przyrodnicze), natomiast trzy pozostałe – negatywnym wpływem (również z podziałem na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko przyrodnicze). W celu znalezienia inspiracji do wyboru przykładów, nauczyciel proponuje zapoznać się z niniejszym e‑materiałem, źródłami zamieszczonymi powyżej oraz innymi źródłami informacji geograficznej. Poleca, aby korzystać zarówno ze źródeł polskojęzycznych, jak i anglojęzycznych. Wskazuje, że do opracowania tematu o negatywnych skutkach społecznych albo o negatywnych skutkach środowiskowych przyda się źródło: Environmental Justice Atlas [2020].
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat tego, czym jest korporacja międzynarodowa oraz jakie są inne określenia na tego rodzaju przedsiębiorstwo. Chętni uczniowie zabierają głos w dyskusji. Nauczyciel może posiłkować się fragmentem e‑materiału.
Następnie nauczyciel prosi uczniów o wypisanie na tablicy kilku przykładów największych korporacji, z podaniem ich nazwy, kraju pochodzenia i głównej branży gospodarczej.
Później nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat sposobów rankingowania korporacji. Wskazuje, że różne instytucje stosują odmienne kryteria określania wielkości korporacji. W tym celu może wyświetlić na ekranie tekst z bloku tekstowego e‑materiału (śródtytuł: „Największe korporacje międzynarodowe”). Na końcu tego zadania nauczyciel prosi uczniów o wyświetlenie wybranych elementów na grafice interaktywnej.
Nauczyciel wprowadza uczniów w nowy wątek lekcji, wskazując, że przyszedł czas, aby odpowiedzieć na pytanie, jaki jest wpływ korporacji międzynarodowych na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko przyrodnicze. W tym celu prosi uczniów o zaprezentowanie i omówienie swoich posterów. Ustala on kolejność wystąpień. W dyskusję włączają się pozostali uczniowie. Nad jej przebiegiem czuwa nauczyciel.
Następnie nauczyciel podsumowuje prezentację posterów uczniów. Swoją wypowiedź podpiera tabelą stanowiącą fragment e‑materiału ze śródtytułem „Wpływ korporacji międzynarodowych”. Ponadto prosi uczniów o rozbudowanie tabeli o nowe elementy. Pomysły uczniów są weryfikowane przez nauczyciela.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Nauczyciel prosi uczniów o indywidualne rozwiązanie bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazuje, że ćwiczenia 6‑8 są trudniejsze, a za ich poprawne wykonanie otrzymuje się dodatkową nagrodę.
Opcjonalnie można także prosić o wykonanie w parach ćwiczenia z grafiki interaktywnej (dla chętnych oraz np. dla osób, które nie były aktywne na lekcji albo przeszkadzały koleżankom/kolegom w prezentacji posterów).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może posłużyć zarówno w trakcie lekcji, jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej.