Dla nauczyciela

Autor: Gabriela Iwińska

Przedmiot: Chemia

Temat: W jaki sposób tworzy się wzory oraz nazwy aldehydów i ketonów?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XV. Związki karbonylowe − aldehydy i ketony. Uczeń:

2) na podstawie wzoru strukturalnego lub półstrukturalnego (grupowego) podaje nazwy systematyczne aldehydów i ketonów; na podstawie nazwy systematycznej rysuje wzory strukturalne lub półstrukturalne (grupowe).

Zakres rozszerzony

XV. Związki karbonylowe − aldehydy i ketony. Uczeń:

2) na podstawie wzoru strukturalnego lub półstrukturalnego (grupowego) podaje nazwy systematyczne aldehydów i ketonów; na podstawie nazwy systematycznej rysuje wzory strukturalne lub półstrukturalne (grupowe).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • omawia zasady tworzenia nazw aldehydów i ketonów;

  • proponuje nazwy aldehydów i ketonów na podstawie ich struktur chemicznych;

  • rysuje wzory strukturalne lub półstrukturalne (grupowe) aldehydów i ketonów na podstawie ich nazw.

Strategie nauczania:

  • strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

  • dyskusja;

  • technika zdań podsumowujących;

  • burza mózgów;

  • modelowanie.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: Czy wiecie, jakie zasady nazewnictwa obowiązują w przypadku aldehydów i ketonów? W jaki sposób tworzy się ich wzory?

  2. Wskazanie przez nauczyciela tematu: „W jaki sposób tworzy się wzory oraz nazwy aldehydów i ketonów?” i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

  3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie na forum klasy wymieniają się posiadanymi informacjami na temat nazw aldehydów i ketonów.

Faza realizacyjna:

  1. W nawiązaniu do burzy mózgów z fazy wstępnej, nauczyciel prosi uczniów o podanie definicji aldehydów i ketonów.

  2. Prowadzący zajęcia dzieli losowo uczniów na trzy grupy zadaniowe:

  • I grupa – nomenklatura aldehydów;

  • II grupa – nazwy zachowane aldehydów i ketonów;

  • III grupa – nomenklatura ketonów.

  1. Każda grupa otrzymuje od nauczyciela arkusze papieru A3 i mazaki oraz na podstawie dostępnych źródeł informacji, w tym treści e‑materiału zapoznaje się z materiałem w ramach swojego zagadnienia i opracowuje go. Po wykonaniu pracy liderzy grup, z wykorzystaniem techniki gadająca ściana, omawiają efekty prac uczniowskich na forum. Pozostali uczniowie z innych grup mogą uzupełniać wiadomości włączając się do dyskusji.

  2. Modelowanie – uczniowie pracują w parach. Nauczyciel rozdaje uczniom modele kulkowo‑pręcikowe i podaje przykładowe nazwy aldehydów i ketonów, do których uczniowie konstruują wzory modelowe. Nauczyciel wspiera uczniów i weryfikuje poprawność zbudowanych modeli.

  3. Uczniowie w parach zapoznają się z filmem, dotyczącym tworzenia wzorów i nazewnictwa aldehydów i ketonów, a następnie rozwiązują załączone do medium zadania.

  4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel dokonuje podsumowania zagadnień lekcji i rozdaje uczniom przygotowane ksera z głównymi zagadnieniami z lekcji.

  2. Podsumowanie – uczniowie, wykorzystując technikę świateł, podsumowują, czy osiągnęli kryteria sukcesu.

Praca domowa:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na zajęciach.

  2. Uczniowie opracowują FAQ (minimum trzy pytania i odpowiedzi) do tematu lekcji („W jaki sposób tworzy się wzory oraz nazwy aldehydów i ketonów?”).

Materiały pomocnicze:

  • modele kulkowo‑pręcikowe;

  • arkusze papieru A3;

  • mazaki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Multimedium może być wykorzystane przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji lub przygotowywania się do pracy kontrolnej.

Sprawdź się