Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Parametry fizjologiczne pracy serca

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz parametry fizjologiczne pracy serca.

• Przedstawisz rodzaje ciśnienia krwi.

• Uzasadnisz znaczenie znajomości parametrów fizjologicznych pracy serca w profilaktyce chorób układu krążenia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem;

• mapa myśli;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• arkusze papieru, flamastry;

• ciśnieniomierze.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Praca z filmem pt. „Parametry fizjologiczne pracy serca”. Uczniowie zapoznają się z filmem wyświetlonym przez nauczyciela. Następnie chętni uczniowie wskazują różnicę między pojemnością minutową serca podczas spoczynku i podczas wysiłku fizycznego (polecenie nr 1). Pozostali uczniowie oceniają poprawność odpowiedzi. Ewentualne wątpliwości rozstrzyga nauczyciel.

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Uczniowie, pracując w 4‑osobowych grupach, na otrzymanych arkuszach papieru uzupełniają mapę myśli przedstawioną w sekcji „Przeczytaj”, dodając informacje dotyczące cech wymienionych elementów. Wybrane pary przedstawiają swoje mapy na forum klasy.

2. Praca w parach. Uczniowie dokonują na sobie nawzajem pomiarów tętna za pomocą ciśnieniomierza w spoczynku i po 20 przysiadach, zgodnie z instrukcją zawartą w e‑materiale. Zapisują wyniki w zeszycie. Wybrane osoby przedstawiają wyniki i wnioski na forum klasy. W przypadku braku ciśnieniomierzy uczniowie wykonują pomiary tętna metodą palpacyjną, zgodnie z instrukcją zawartą w materiałach pomocniczych.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 5 (polegające na wskazaniu prawidłowo sformułowanych wniosków z analizy schematu, który przedstawia rozkład ciśnienia w tętnicach i żyłach w organizmie człowieka w pozycji stojącej), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W tym kontekście dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji oraz wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 w sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

• Stanisław Konturek, Fizjologia człowieka. T. 2: Układ krążenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

• Nauczyciel może wykorzystać film do podsumowania lekcji.