Autor: Paulina Wierzbińska

Temat: Czym jest demografia?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

III. Struktura społeczna i problemy społeczne.

Uczeń:

1) podaje przykłady i wyjaśnia uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia czym jest demografia;

• charakteryzuje czynniki wpływające na demografię;

• ocenia znaczenie epidemii i kataklizmów dla zmian ludności na świecie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• quiz;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji:

Przed lekcją

Uczniowie szukają informacji nt. spisów powszechnych.

Faza wstępna

1. Podanie tematu i celów lekcji.

2. Chętny lub wybrany uczeń przedstawia informacje nt. spisów powszechnych. W razie potrzeby nauczyciel zadaje pytania naprowadzające.

3. Uczniowie metodą kuli śniegowej opracowują definicję demografii. Najpierw robią to w parach, potem łączą się w czwórki, a następnie ósemki. Na koniec wspólnie wybierają najlepszą definicję z zaproponowanych.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na pięcioosobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność.

2. Uczniowie zapoznają się ze schematem. Analizują, jak wedle przewidywań zmieniać się będzie populacja ludzkości. Następnie wykonują ćwiczenia do multimedium.

3. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat tego, co i jak może wpływać na demografię. W rozmowie uczniowie odnoszą się do informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” i w sekcji „Schemat”. Na koniec wybrana osoba podsumowuje rozmowę.

4. Uczniowie dyskutują na temat tego, jak na demografię wpływały kataklizmy naturalne. Omawiają zagadnienie na przykładzie epidemii dżumy, porównując ją z pandemią COVID‑19. Zwracają także uwagę na to, czy pandemie i kataklizmy mogą być samoregulującym się mechanizmem Ziemi, która walczy w ten sposób z przeludnieniem. Na koniec wybrana osoba przedstawia wnioski z dyskusji.

5. Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia interaktywne.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie uzupełniają zdanie: „Demografia jest jak …, ponieważ …”.

2. Uczniowie wypowiadają się na temat swojego zaangażowania w zajęcia. Wybranym osobom nauczyciel wystawia oceny.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na lekcji.

Materiały pomocnicze:

Marek Okólski, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Warszawa 2012.

Izydor Sobczak, Monika Wyrzykowska‑Antkiewicz, Demografia i bezpieczeństwo społeczne krajów Unii Europejskiej, tom 25, Warszawa 2013.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.