Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Grupy społeczne – ewolucja w XX wieku

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy:

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

3) charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych; analizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych;

• analizuje przebieg procesu zmian w grupach pierwotnych, do jakich doszło w XX wieku;

• uzasadnia przebieg zmian, jakie się dokonały w grupach pierwotnych;

• wskazuje czynniki społeczne i ekonomiczne, które do tych zmian doprowadziły.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• metoda 635;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie w czasie burzy mózgów wypowiadają się na temat grup społecznych i rówieśniczych, które znają lub do których należą. Wybrana osoba zapisuje odpowiedzi w formie mapy myśli.

2. Następnie w parach uczniowie wybierają jedną z podanych grup społecznych i analizują, w jaki sposób ona funkcjonuje, co mogło się w niej zmienić na przestrzeni lat. Po wyznaczonym czasie wybrane pary przedstawiają swoje spostrzeżenia.

3. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacji

1. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup i wyjaśnia, że będą pracować metodą 635: 6 zespołów ma za zadanie zapisać trzy argumenty/pomysły/rozwiązania itp. Na realizację zadania uczniowie mają pięć minut. W tym czasie mogą korzystać ze wszelkich dostępnych źródeł informacji. Uczniowie zapisują pomysły swojej grupy na kartkach. Po upływie pięciu minut zespoły wymieniają się kartkami. Teraz każda z grup zamienia się w panel ekspertów – ich zadaniem jest krytyczna ocena pomysłów, zapisanie wniosków z tej oceny i kontrargumentów do każdego z trzech pomysłów. Na to zadanie również mają pięć minut. Następnie grupowe panele ekspertów kolejno podają argumenty/pomysły/rozwiązania, które zapisywane są na tablicy.

2. Każda z grup ma zapisany na arkuszu typ rodziny, który ma za zadanie przeanalizować i zapisać trzy pomysły na temat jej funkcjonowania. Uczniowie korzystają z e‑materiału oraz dostępnych źródeł informacji.

3. Po upływie pięciu minut następuje przekazanie arkuszy grupie obok. W czasie pięciu minut kolejne grupy jako eksperci krytycznie podchodzą do pomysłów, zapisują swoje wnioski i podają trzy kontrargumenty.

4. Przedstawiciele grup ekspertów kolejno podają argumenty/pomysły/rozwiązania, które zapisywane są na tablicy i wspólnie omawiane.

5. Uczniowie zapoznają się z prezentacją multimedialną, wykonują dołączone do niej polecenia, a następnie dyskutują.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne 5–8 z sekcji Sprawdź się jako sprawdzenie swojej wiedzy na temat rodziny i grup społecznych. Następnie wspólnie omawiają rozwiązania.

2. Osoby lub grupy najaktywniejsze na lekcji otrzymują oceny.

Praca domowa:

Opisz społeczność lokalną, do której przynależysz. Przedstaw, co zmieniło się w niej w ostatnim dziesięcioleciu, dwudziestoleciu na postawie wywiadu przeprowadzonego z rodzicami, dziadkami i innymi osobami.

Materiały pomocnicze:

Piotr Teisseyre, Ty też wierzysz w „kryzys rodziny”? Zobacz, dlaczego wcale nie jest tak źle, natemat.pl.

Józef Styk, Ewolucja chłopskiego systemu wartości. Analiza historyczno‑socjologiczna, Lublin 1988, s. 140, 177.

Dawid Maleszka, Reguła wzajemności, magiaperswazji.wordpress.com.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, prawo.sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja multimedialna może posłużyć uczniom jako inspiracja do przygotowania własnego materiału, który przedstawią jako część główną lekcji.